četvrtak, 13.10.2011.
Ekseption - “Ekseption" oliti Music LP-Undergorund / GRTg 18 10 u 20:10 sati
|
U utorak, ostajemo u Holandiji, predstavljamo pionire undergrounda, grupu ljudi koji su probili oklop ozbiljnosti klasicne muzike. Ekseption su nan pokazali da ta "ozbiljna" muzika i nije tako ozbiljna i nedostupna i da svi mozemo i tribamo uzivati u njoj, a ne samo nekolicina odabranih. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ekseption je bija holandski sastav koji je svoje misto pod suncem nasa u obradama klasicnih kompozicija ali i u izvedbama svojih djela umivenih klasicnim ugodjajem. Mozad zvuci pomalo cudno, ali bili su najkomercjalniji holandski sastav tog vremena. Obrade klasicnih tema izdane na singlicama redovno su se penjale na top liste, kako u Holandiji tako i u ostatku Europe ukljucujuci i onu bodulsku drzavu. Cudna su to bila vrimena, sve sta se posadilo raslo je u nevjerovatnim kolicinama. Umjetnost je bujala iza svakog kantuna, u svakoj ulici. Slikarstvo, kiparstvo, performance, muzika, sve je to bujalo nenormalnim tempom. Ritam izmjena trendova i pravaca je bija toliko inetezivan da smo se svako jutro budili sa onim, sta ima danas novoga? A bilo je. Svaka garaza je bila rasadnik talenata, svaka ploca je obecavala nesto vise u sljedecem izdanju, svaki sastav je vodija do nekoliko novih, jos boljih, svaki koncert je dokaziva razlog postojanja, svaka odsvirana nota je postajala povjest. Ne mozemo sporiti da je u tom razdoblju, kao i svim razdobljima ljudskog stvaralastva bilo smeca, da je bilo zicarenja sitnisa na racun trenutka, ali to nije i nece bit tema ovih emisija. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Zapocevsi kao jazz, pop i R&B sastav, Ekseption ubrzo minjaju smjer pod jakim uticajem grupe Nice. Odluka da se krene sa rockom koji ima elemente klasike, kao i sa obradama klasicnih tema, urodila je plodom vec na prvom albumu. Ekseption izrasta iz marginalnih grupa toga vremena, The Jokers i Incrowd. Predvodjeni klaviajturistom Van Der Lindenom, Ekseption stvara blend rock muzike pomjesan sa jazz elementima i nadasve orjetiran na klasicnu muziku. Za razliku od nekoliko bandova toga doba, pored dominantnih klavijatura, duhaci instrumenti Rein van den Broeka daju im poseban pecat. Nadodajuci na to jos i gitaristu, Rob Kruismana, koji uz gitaru na albumu svira flautu u stilu Ian Andersona, dobivamo cudesnu sliku neobicnog banda.  Album otvara "The 5th", koja postaje zastitni znak grupe i istovremeno se penje na sve top liste toga doba. Citava je bazirana na petoj Beethovenovoj simfoniji. Tema zorno ilustrira, kako se Lindenove klavijature utapaju u nizove duhacih segmenata, kreirajuci karakteristican Ekseption zvuk. Tema obuhvaca karakteristicne djelove simfonije, prezentira je u ogoljenom ali veoma razumljivom obliku. Poslusat cemo "The 5th" , koja je postala veliki inernacionalni hit toga doba. Na uvodnu temu se naslanja “Dharma”, obrada Andersonove teme "Dharma for One". Postavljajuci visoke standarde, Ekseption odlazi korak dalje od samog autora teme i uvodeci duhace instrumente, temu konvertira u “Ekseption piece”. Nadahnuto, mastovito i vrhunski izvedeno. Album je skoro cili sastavljen od obrada klasika i pri tom je vazno napomenuti da Ekseption u svojim obradama nikada ne gube logiku i atmosferu orginala. Tu se vjerovatno i krije jedna od tajni takvog uspjeha grupe. Album nastavlja prekrasna tema "Little X Plus", jedina orginalna tema na albumu, napisana od strane Ekseptiona. Ovaj jazzy komad muzike koji zapocima opcepoznatom igrom flaute i vibrafona, ulazi u anale moderne muzike po svojoj osebujnosti i zaraznim melodijama. Inace, ako se budete pokusali sitit odakle van je poznata tema, sitite se Pink Panthera, crtanog filma koji svoju popularnost zahvaljuje muzici Henry Mancinija ali i ovoj temi koja se u svojim varijacama neprimjetno uvukla u projekt O sljedecoj temi nema potrebe trosit rici. Obrada Khachaturianove teme "Sabre Dance" oliti “Ples sa Sabljama”, sljedi i pokazuje svu raskos talenta cile grupe. Jer aranzirati ovakvo klasicno djelo ovakvim intezitetom, nabijajuci ionako agresivni tempo, i pri tom sljediti osnovnu liniju orginala, e to mogu samo umjetnici koji i te kako znaju sta cinit i kako. Postoji samo jedna grupa koja se usudila na ovaj, sebi svojstven, nacin obraditi ovu temu, a to je “Love Sculpture” sa Dave Edmundom na gitari, ali o njima jednom drugom, skorom prilikom. Obrada Bachove teme pod nazivom “Air” zatvara prvu stranu albuma. E to je bija jedan od mojih lumena u to vrime. Zna san za melodiju, zna san da je to neko napisa, ali po prvi put san se susreja sa stvralastvon Bacha. U to vrime, za mene je Bach, a i svi ostali klasicni kompozitori, bija nesto veliko, nedostizno, nesto sta se ne razumi i sta se moze slusat sa deset akademija, pet konzervatorija….. I onda, Procol Harum uzima istu temu i izdaje "A Whiter Shade of Pale". Nakon ovoga svega, klasicna muzika za mene nikad vise nije bila ista! Album nastavlja "Ritual Fire Dance", Manuela De Falle. Jos jedan od svjetlih trenutaka na albumu. Bez suvisnih nota, Ekseption na sebi svoj svojstven, jazzy nacin, obradjuje temu. Obradjujuci Gershwinovu temu "Rhapsody in Blue", Ekseption i u ovom ide korak dalje od orginala. Ubacujuci stereoide u tjelo teme, Ekseption plove plavom povrsinom melodije. Duh sezdesetih izviruje iz svake odsvirane note,ali po vec uhodanom scenariju, Ekseption koristi tu privilegiju i zadrzava Gershivinov duh koji stoluje kompozicijom. Obrada Timmonsove i Hendricksove teme “This Here” nastavlja album. Tema poprilicno odskace od cijelog koncepta albuma, vjerovatno i radi svog porijekla. Svejedno, Ekseption obradjuje temu i siri je na sebi svojstven nacin, dajuci duhacoj sekciji glavnu ulogu. Tema za ljubitelje saxofona. . Tema Saint-Saensa, dramaticna "Dance Macabre" angazira sve potencjale Ekseptiona. Mastovito obradjujuci temu, ne udaljvajuci se logikom od orginala, , Ekseption po ko zna koji put priblizava tu tajnovitu muziku masama. Svaka in cast! Album zatvara pomalo neobican izbor. Benettova tema “Canavas”. Tema obiluje izmjenama ritma, sta je i karakteristicno kad je u pitanju kreacija bubnjara. Benett je naime u to vrime bija bubnjar Shadowsa. U stvari samo na prvi pogled ovo je pomalo neobican izbor, jer vec od prve note Ekseption svira svoju muziku, svoju verziju. Pumpajuci adrenalin u kompoziciju, tema dobiva ubitacni ritam. Bas dionica je daleko isprofiliranija od samog orginala. Ubacivanjem klavirske dionice samo pojacavaju jazz ugodaj. Momci znaju sta rade Eto, i tu zavrsava prvi album izuzetne holandske grupe Ekseption.  Grupa je nastavila sa snimanjem albuma. Tako nedugo nakon prvoga, izlazi "Beggar Julia's Time Trip", ambiciozni koncept album na kojem su se nasle obrade ali i orginalne teme napisane od same grupe. Album predstavlja vrhunac muzickog izricaja grupe i ujedno je nagovjestija dolazak velikh personalnih promjena, koje ce uticati na popularnost grupe. Na trecem albumu su se nasle ponovo friske obrade ali i materijal napisan od strane grupe. Pod tim, u vecni slucajeva podrazumjevamo Pier Van Der Lindena. Poslusat cemo obradu Bachove teme “Peace Planet” Ekseption su se okusali i kombinaciji sa simfoniskim orkestrom, sta je bija i logicni potez za ono vrime. Iz saradnje sa Royal Philharmonic Orchestra, proizasla je obrada "Ave Marija" koju cemo poslusat u emisiji. Daleko bi nas odvelo nabrajanje vrhunskih obrada klasicne muzike. Spomenit cemo samo kompozitore cija su djela obradjivali. Albinoni, Bach, Mozart, Bethowen, Diabeli, Haydn, Manuel De Falla, Gershwin, Tchaikowsky, Khatchaturian, Schubert, Händel, Smetana, Vivaldi, Rimsky-Kosakov, Bennett, Anderson i mnogi mnog drugi. Generacije buducih ljubitelja klasicne muzike su zapocimali sa njihovim albumima. Od obrada se izdvojila Mozartova “A La Turka”, pa cemo i nju isto poslusat. Ocita slabost prema Bachu, rodila je jos jednu vanvremensku obradu "Toccata" Oprosti cemo se od Ekseptiona sa temom “In a Persian Market”. Tema je u stvari kuriozitet, jer je izasla kao singlica i pobrala lovorike. Zasto nikad nije bila izdana na studiskom albumu, ostaje tajna do danasnjih dana? ------------------------------------------------------------------------------------------------ Ekseption nisu bili revolucionarni sastav u smislu Beatlesa, Rolling Stonesa, King Crimsona ili Mahavishnu Orhestra. Nisu bili avangardni kao Van Der Graff Generator. Niti toliko progresivni kao Pink Floyd, ali su bili prvi koji su se usudili dirnuti u nedodirljivo i skinuti plast nedokucivosti sa djela klasicne muzike. I sami klasicno obrazovani, uzeli su ime Ekseption, sta u nasem slobodnom prevodu klasicnim rijecnikom receno, znaci, izvadak oliti fragment. I time su od pocetka dali do znanja kojim smjerm idu. Uzimali su fragmente klasicnih kompozicija, obradjivali ih, interpretirali na svoj nacin, ubacivali svoje djelove izmedju njih. Ukratko, poigravnaje klasikom im je bija sadrzaj a ne ambalaza. ------------------------------------------------------------------------------------------------------- Za svaki sastav ili solo umjetnika, koji je predstavljen u ovoj emisiji, pa tako i kod Ekseptiona, pokusavamo pronaci mjesto u povjesti muzike. Pored neosporne kvalitete njihovih izdanja, sa ove vremenske distance, ostavstina Ekseptiona se moze svest na jednu cinjenicu, a to je, popularizacija klasicne muzike. Svojim jednostavnim ali ne i banalnim pristupom, obradama klasicne muzike vise su napravili na populariziaciji te iste kod ondasnjih klinaca i klinceza, nego svi satovi muzickog odgoja u svim skolama zajedno. Bili su prvi koji su razbili oklop ozbiljnosti i nedodirljivosti klasicne muzike. Pokazali su da klasicna muzika kao i svaka muzika svog razdoblja, ima svoju komercjalnu komponentu koja se eksploatirala da bi se privuka auditorij. Rezuci po mekom tkivu klasike, Eksepstion su je ogolili do kosti i servirali je obicnim smrtnicima koji nisu imali tu privilegiju da imaju klasicnu naobrazbu. Na ovo gorereceno, logicki se nadovezuje jos jedna cinjenica. Svojim pitkim ali ne i plitkim pristupom obradama klasicne muzike, donjeli su mnogobrojne fanove u tabor simfo rocka i ozbiljnih grupa, koje su se bavile klasicnom muzikom ili su je same stvarale. Ovo zadnje pogotovo se odnosi na grupu Nice, cija bi djela, “Ars Longa Vita Brevis” i suita ”Five Bridges” mogla samo sanjati o top listama da nije bilo Ekseptiona. I dakako, bez grupe Nice nebi postojali ni Emerson Like & Palmer, i tu vec ulazimo u sasvim drugo podrucje, sta i nije tema ove emisije. Ono sta ocu rec, da Ekseption, pored svojih kreativnih napora, globalnim promicanjem klasicne muzike, zasluzuju priznanje i samim time mjesto u povjesti muzike. Za ondasnje, a pogotovo za danasnje pojmove nepojmljivo, da siroka masa petnaestogodisnjaka slusa klasiku, onda je postala stvarnost. Jer, pojavom Ekseptiona, nije vise bilo niti jedne fonoteke kod iole ozbiljnijeg kolekcionara u kojoj nije bilo bar par odabranih albuma klasicne muzike. Uticaj tog vremena vidljiv je i dan danas. Sazrijevanjem ondasnje mladezi sazrijevala je i spoznaja. Inicijalna radoznalost se pretvorila u ljubav prema muzici, bez obzira radilo se o klasicnoj, rock, jazzu ili bilo kojoj drugoj vrsti koja je nastala ili se razvila u to vrime. Svjedoci smo jednog vremena, koje nazalost nestaje sa nasim starenjem, jer muzika nije uspila koracati ni priblizno slicnim koracima iz sedamdesetih. Zasto je tomu tako, o tome drugom prilikom ! Eto ! ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Evo i nagovjestaja onoga sta ide u emisiji: Ekseption - Air Ekseption - Sabre Dance Ekseption - Rhapsody In Blue Ekseption - Fifth --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Cilu emisiju mozete slusati u utorak navecer u 8 i 10 uri, ako stavite lancu od radija na 90,6 MHz a isto tako i preko majke svih mreza na ovi link doli: Music LP-Underground - Live Streaming feta |
