02
subota
ožujak
2013
Voštana žlijezda i izlučivanje voska
Vosak pčelama predstavlja osnovni gradivni materijal za izgradnju saća. Pčele medarice proizvode vosak pomoću voštanih žlijezda koje posjeduju samo pčele radilice.
Postoji osam voštanih žlijezda ili četiri para koje se nalaze na 7. do 10. trbušnoj ljuščici zatka, odnosno na četiri zadnja trbušna kolutića, na svakom kolutiću po jedan par. Na prednjoj strani tih ljuščica se nalaze prozirne hitinske pločice, a na njima sitne pore kroz koje se izlučuje vosak. Ispod hitinskih pločica nalaze se red stanica koje izlučuju vosak u obliku vrlo sitnih i prozirnih listića koji se nakupljaju na vanjskoj strani ljuščice.
Vosak se prvo izlučuje u tekućem stanju, a prolaskom kroz pore prelazi u kruto stanje, odnosno u oblik listića.
Voštane žlijezde nemaju trutovi i matica, a kod radilica su najrazvijenije u dobi od 12. – 18. dana, s tim da vosak mogu izlučivati i starije pčele koje nisu obavljale tu funkciju ako su povećane potrebe za voskom. Starijim pčelama koje su izlučivale vosak zakržljaju voštane žlijezde.
Slika 1. Pčela medarica s izlučenim voštanim listićima
Za proizvodnju (sintezu) voska pčeli radilici je potrebna energija, tj. šećeri. Ugljikohidrati kao glukoza, fruktoza i saharoza su od velike važnosti za sintezu voska, stoga te šećere pčela podmiruje iz meda.
Znači, pčele proizvode vosak kada je najdinamičniji razvoj zajednice i kada su paše u prirodi obilne, tj. kada je velika proizvodnja meda.
Takvo razdoblje u našim krajevima je između travnja i srpnja.
Osim meda, pčele troše i pelud za proizvodnju voska, ali u znatno manjim količinama nego med.
Na proizvodnju i izlučivanje voska koja je usko vezana za izgradnju saća utječe nekoliko čimbenika: što je obilnija paša, tj. veća količina nektara, to je veća proizvodnja meda koju treba uskladištiti, odnosno veća je potreba za izgradnjom stanica saća.
Prisutnost matice – pčele radilice izlučuju vosak u znatno većim količinama ako je matica prisutna unutar zajednice. Što je usko vezano i s proizvodnjom jajašaca – što je veća produkcija jajašaca to je veća potreba za stanicama saća. Potrebna temperatura za proizvodnju voska je iznad 15 C.
komentiraj (0) * ispiši * #
