Paško Bikić-Prominske beside 13. dio (Riječnik-slovo „K“)
Vrijeme je za novo početno slovo „Prominskog rječnika“, autora prof Paška Bikića, a ovaj post, posvećen je riječima s početnim slovom „K“.
K
ka ............... vezn. kao
kaban ............... m — sukneni ogrtač s kapuljačom
kabanica ............... ž — ženski sukneni ogrtač (bez kapuljače)
kablić ............... m — drveni sud za kiseljenje mlijeka (donje dno šire)
kacavida ............... ž — izvijač
kacivola ............... ž — grabilica
kačket ............... m — francuska kapa s branikom od sunca, v. frontin, mica
kadine ............... ž pl. tant. — lančić za džepni sat
kaiš ............... m — remen, pojas
kajin ............... m — umivaonik
kajla ............... ž — klin
kal ............... m — žulj
kalati ............... gl. — malaksati
kaldaja ............... ž — spremnik za toplu vodu ugrađen u štednjaku na drva
kaldrma ............... ž — popločana površina (trga, ulice)
kalež ............... m — pozlaćena čaša na stalku koja se upotrebljava u bogoslužju (na misi)
kalirati ............... gl. — izgubiti na težini
kalitan ............... prid. — boležljiv
kalo, kala ............... sr/ž — gubitak na težini
kaljati ............... gl. — onečišćivati, prljati
kaljati ............... gl. — čistiti zemlju motikom oko loze
kaljkati ............... gl. — začipati sitni otvor na bačvi na mjestu na kojem propušta, ali i čistiti (zube)
kaljuga ............... ž — talog koji ostaje na dnu bačve odlivanjem vina, upotreba — za pečenje rakije
kamara ............... ž — soba
kamatar ............... m — škrtac
kamenica ............... ž — izdubljena posuda u kamenu
kamikati ............... gl. — moljakati, prosjačiti
kamiš ............... m — produžetak lule kroz koji se vuče dim
kamomila ............... ž — kamilica
kampanel ............... m — zvonik, toranj
kampunjera ............... ž — krletka, pren. mala sobica
kanada ............... ž — završetak, kraj nekog posla, nešto posljednje (zadnja litra vina u bačvi)
kanalica ............... ž — vrsta crijepa, kupa
kanavača ............... ž — kuhinjska krpa
kančelo ............... sr — namotaj pređe
kandelo ............... sr — viseća ukrašena posudica u kojoj u crkvi gori lumin
kandelorica ............... ž — tanka voštanica posvećena na Kandeloru (Svijećnica — 2. veljače -- U Promini je običaj čuvati ............... ............... kandeloricu cijele godine)
kanela ............... ž — slavina — drveni produžetak kroz koji se iz bačve toči vino
kaneta ............... ž — vrsta uzorka (mustre) kod ručnog pletenja
kaniti ............... gl- — samo malo uliti (nekoliko kapi)
kaniti ............... gl- — namjeravati, odlučiti
kankarati (se) ............... gl. — otrovati se (krv)
kanoćal ............... m — dalekozor
kanol ............... m — izrezbareni držač klupka pri pletenju
kantana ............... prid. — pjevana (misa)
kantar ............... m — vaga
kantati ............... gl. — pjevati, pjevušiti (više za sebe u hodu)
kantinela ............... ž — letva
kantun ............... m — kut, ugao
kantunal ............... m — noćni ormarić
kapac ............... prid. — kadar, sposoban, moguć, u stanju
kapara ............... ž — predujam, jamstvo da se drži zadana riječ u pogodbi
kapelica ............... ž — mala katolička crkvica uz župni dvor, kućica uz put s kipom ili slikom sveca
kapitan ............... m — glavar sela, odbornik (za austrijske uprave u našim se krajevima početkom 19. stoljeća za manja ............... ............... ............... mjesta, s najmanje 25 obitelji, uvodio glavar (capovilla), v. glavar
kaporan ............... m — sukneni muški kaput (ne previše dug)
kapsa ............... ž — mrtvački lijes
kapšol ............... m — upaljač u eksplozinim napravama
kaspolača ............... ž — vrsta lovačke puške (nabijena cijev barutom, aktivirana udarcem u kapšol)
kapula ............... ž — crveni luk
kapulača ............... ž — vrsta smokve u Promini (mala okrugla, vrlo slatka)
kapulica ............... ž — lučica
kar ............... m — seoska zaprežna kola
karabit ............... m — karbid — kemijski spoj koji s vodom daje plin acetilen — za rasvjetu
karabituša ............... ž — rudarska svijeća na karabit
karaca ............... ž — kočija, luksuzna zaprežna kola s gibnjevima, nekad s pokrovom protiv kiše, v. dandinera
karapaj ............... m — zaselak
karatelica ............... ž — bačvica (slabije građe)
karati ............... gl. — upućivati prijekor, koriti
karaut ............... m — ribani kiseli kupus
karbula ............... ž — igra na novac ili dugmad: bacanje ciljiću (kamenu), stavljanje novca (dugmadi) na ciljić i drugim ............... ............... kamenom rušenje novca/dugmadi, pobjednik je kome se dugmad ili novac okrene na drugu stranu
karitat ............... m — dobrotvornost, milosrđe
karivola ............... ž — ručna kolica s jednim kotačem i ručkama za guranje
karonja ............... i — pogrdan naziv za osobu lošeg vladanja, gad, ništarija
karte ............... ž — papir
kartine ............... ž mn — papiriči za cigarete
kartulina ............... ž — mala papirnata vrećica (sjeme, boja, prašak)
kartušina ............... ž — papirština
kasapiti ............... gl. — rezati i klasirati meso (na svinjokolji)
kašeta ............... ž — sanduk
kašnjak ............... m — donji čep na bačvi
kašnje ............... pril. — kasnije, poslije
kaštiga ............... ž — oštra kazna, kazna Božja
kaštigati ............... gl. — teško kazniti
kašun ............... m — veliki sanduk, spremnik, hambar
katanac ............... m — zasun, lokot
katriga ............... ž — stolica s naslonom
kaul ............... m — vrsta kupusa, kelj
kava ............... ž — jama iz koje se vadi kamen, kamenolom
kavga ............... ž — svađa, gungula
kažin ............... m — javna kuća
kesa ............... ž — manja vreća, vrećica
kevanje ............... gl. im.— vrsta igre slična hokeju na travi (u Promini igrana negdje do I. svjetskog rata)
kezme ............... sr — mlado prase
ki ............... vezn. — kao
kika ............... ž — uvojak kose, pletenica, perčin
kinđuriti (se) ............... gl. — kititi (se), ponašati se kićeno (neukusno)
kinjiti (se) ............... gl. — gnjaviti (se), bdjeti
kirija ............... ž — najamnina, zakup
krijati ............... gl- — raditi u najam (kolima nekome nešto prevoziti)
kita ............... ž — stručci cvijeća vezani u snopić
kivan ............... prid. — gnjevan, ljut, raspaljen (na nekoga)
klačarda ............... ž — rupa u kojoj se gasi živo vapno
kllačina ............... ž — zidana gomila u obliku velike peći za dobivanje klaka (živog vapna)
klak ............... m — vapno
klanac ............... m — otvor na ogradi kroz koji se progoni stoka
klančati (se) ............... gl. — lutati, skitati se (od nemila do nedraga)
klapa ............... ž — skupina ljudi koji se trajnije druže
klapac ............... m — momčić, dečko
klepac ............... m — čekić za klepanje kose
klepka ............... ž zvonce koje se stavlja oko vrata ovcama (govedima) radi raspoznavanja u gaju
klija ............... ž — klica, površina na kojoj su nasadi proklijali
klipanje ............... gl.im — vrijeme nastajanja klipova na stabljikama kukuruza
klipina ............... m — onaj koji se domogao snage, a nije pameti, neotesanac
klitati ............... gl. — od svašta nešto krojiti, v. sklitati
kljast ............... prid. —onaj tko nema prsta ili ruke
knjiga ............... ž — stariji naziv za pismo (knjigu piše...)
kobacati (se) ............... gl. — mlatarati nogama, udarati nogama iz obijesti
kočijaš ............... m — onaj koji tjera konje
koćeta ............... i — starinski bračni krevet
koga ............... m — kuhar u svadbi
kogula ............... ž — posuda s poklopcem za kuhanje kave
kola ............... ž — ljepilo
kolati ............... gl. — lijepiti
kolarina ............... ž — kravata
kolariste ............... sr — prostor u selu gdje se okuplja mladež
kolino ............... sr — rod, stupanj srodstva (djeca od braće, odnosno brata i sestre ili sestara su prvo kolino)
kolinka ............... ž — ležaj za bebu, kolijevka
kolo ............... sr — stariji naziv za bicikl
kolafjako ............... pril. — praviti se nevještim, odsutnim (ali dobro paziti na određeni cilj)
kolona ............... ž — grupa redarstvenika koja je za mletačke uprave skrbila o redu u selima
kolonac ............... m — pripadnik kolone
koltrine ............... ž mn — zavjese
kolur ............... m — bistrina i boja vina u čaši, boja
komaštibela ............... ž — dućančić za petrolej i slične potrepštine
komaštre ............... ž pl. tant. — lanac nad ognjištem o koje se vješaju bronzini, verige
kombine ............... sr — žensko donje rublje otvorenih ramena
komentuja ............... ž — šala, zabava, pren. vesela osoba
komin ............... m — ognjište
komišanje ............... gl. im.— čišćenje klipova kukuruza od slame
komita ............... m — razbojnik, odmetnik, onaj s kim nije lako
komoć ............... m — ham, dio konjske opreme za uprezanje u kola
komodati (se) ............... gl. — ugodno se smjestiti
komotan ............... prid. — prostran, širok, udoban
komšija ............... m — susjed
komšiluk ............... m — susjedstvo, ali i zaselak
konak ............... m — prenoćište, noćište
konča ............... ž — začin jelu, mirodija
kondunati ............... gl. — kazniti
konistra ............... ž — košara od vrbova šiblja
konoba ............... ž — podrum, potpod
kontati ............... gl. — nabrajati, računati
konti ............... m mn— računi
kontra ............... pril. — nasuprot, ali i protiv
konjuzobica ............... ž — torba iz koje zoblju konji
kopititi (se) ............... gl. — puštati korijenje, ukorijeniti se, zametnuti se
koprcati (se) ............... gl. — nastojati se izbaviti od nečega (rukama i nogama), otimati se
kopunanje ............... gl. im.— parenje kokošiju
korda ............... ž — štapin, vrpca napunjena barutom, fitilj
korito ............... sr — izdubljeno deblo iz kojega se hrane svinje
korizma ............... ž — vrijeme posta (40 dana pred Uskrs)
korniža ............... ž — rubni dio krova
korun ............... m — ostatak klipa kukuruza po odstranjivanju zrnja
kosir ............... m — savijeno sječivo, sjekač
kosirača ............... ž — savijeni sjekač s dužom drškom
kosirić ............... m — mali kosir (za branje grožđa)
kosor ............... m — savijeni sjekač s dugačkim rašljastim držalom
kosti ............... ž mn — leđa (leći na kosti — na leđa)
koš ............... m — naprava od drveta za tiještenje grožđa nogama
košta ............... ž — hrana, prehrana
koštel ............... m — stablo sa stinim plodovima — jede se samo tanki sloj oko koštice, plodovi se stavljaju u rakiju ............... ............... ............... radi arome
kotlanica ............... ž — drvena poluga nad ognjištem na koju se vješaju komaštre
kotlarica ............... ž — prostorija u kojoj se peče rakija
kotul ............... m — ženski odjevni predmet, suknja
kotula ............... ž — ženska podsuknja s čipkom (nekada su cure nosile i po nekoliko kotula)
koturati ............... gl- — kretati se vanjskim kružnim rubom
kovčanje ............... gl. im.— igra bacanja kamenih pločica k cilju
kovčeg ............... m — škrinja u koju se pohranjivalo rublje
kračun ............... m — zasun, poluga za učvršćivanje vrata
kramp ............... m — trnokop, pijuk, v. mašljin
kraviti ............... gl- — topiti, otapatai (led, snijeg)
krcije ............... ž pl. tant. — utroba
krčiti ............... gl- — pripremati zemlju za sadnju loze
kredenica ............... ž — kuhinjski ormar za posude
krepati ............... gl — uginuti
krepalina ............... ž — crkotina, pren. lijena osoba koja se jedva vuče
krešiti ............... gl- — napredovati, povećati težinu, poskupiti
kripiti (se) ............... gl. — jačati se (dobrom hranom)
kripost ............... ž — snaga
križnica ............... ž — remen koji povezuje konje radi upravljanja zapregom
krljast ............... prid. — krezub
krljina ............... ž — ostatak istrunulog stabla, zuba
krma ............... ž — hrana za stoku
krmelj ............... m — sasušeni ostatak lučenja tekućine iz oka
krnje ............... ž pl. tant. — korice za nož (sabhu), tok
kudilja ............... ž — smotak vune koji se stavlja na preslicu
kumpir ............... m — krumpir
kurcupa ............... ž — prosta i beskrupulozna ženetina, v. dosaga
kurdela ............... ž — vrpca, vezica
kuriti ............... gl- — imati prođu, dobro se prodavati
kurma ............... ž — pripremljena janjeća iznutrica
kurtalisati (se) ............... gl. — riješiti se (nekoga ili nečega), osloboditi se (napasti)
kurum ............... m — kožna potplata, đon
kuruzana ............... ž — spremište za sušenje kukuruza
kušati ............... gl- — probati
kušet ............... m — juneće ili goveđe meso bez kosti (od buta)
kušiljer ............... m — financ, organ koji utjeruje dacije
kušin ............... m — jastuk
kuštradina ............... ž — ovčetina sušena na dimu
kutlić ............... m — širi dio dipala (u kojem stoje piske)
kuvati ............... gl. — mijesiti (kruh)
kuver ............... m — kovčeg, v. valiža
kuverta ............... ž — tkaveni pokrivač za krevet
kuvin ............... m — zajednički seoski pašnjak
kužina ............... ž — kuhinja, nekada vatrena kuća s ognjištem
kvarat ............... m — četvrtina nečega (kvarat od ure)
kvarta ............... ž — mjera za žito — 4 varićaka — 24 kg
kvasina ............... ž — vinski ocat
kvasnica ............... ž — ukvasani kruh ispod peke
nastavlja se….
Oznake: Paško Bikić, Prominski riječnik
|
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
