Postoji nekoliko teorija o postanku imena Pitomače, ali se svi svode na nešto pitomo. Pitanje je sa čime je ono povezano i zbog čega.
Prva teorija
Teorija je Paška Cvekana, koji kaže da ime Pitomača potječe i odnosi se na konfiguraciju i gospodarsku vrijednost zemljišta,a koje su prvi doseljenici zatekli pri naseljavanju ovog prostora
Pitomo= pitoma zemlja= pitomina= Pitomača
Druga teorija
Nastala je po predaji, a glasi: odlaskom Turaka ovaj je kraj pripadao đurđevačkoj tvrđi. Kada je vojska iz tvrđe došla u Pitomaču zatekla je zgarište bez stanovnika, ali sa jednom pitomom mačkom. Po toj je mački naselje dobilo ime Pitomačka, koje je kasnije zbog lakšeg izgovora promijenjeno u Pitomača.
Treća teorija
Prema karti iz 1717. godine na prostoru današnje Pitomače spominje se naselje Katio. Prva vizitacija arhiđakona komaričkog iz 1710. godine spominje Pitomaču u današnjem izgovoru i nema govora ni o kakvom Katiu. Katio najvjerojatnije potječe od njemačke riječi Kater = mačka, a što bi imalo veze sa prethodnom teorijom. Međutim, radi lakšeg izgovora riječ je stilizirana u Katio.
Četvrta teorija
Govori o pitomoj kruški '' pitomači '' . U ovom je kraju nekada doista bilo mnogo stabala krušaka koja su danas samo djelomično sačuvana.
Od ove četiri teorije najbliža je istini prva, koja govori o pitomom kraju, pitomoj zemlji.
Prvo spominjanje imena Pitomače datira iz 1535. godine, u faksimilu bukovačkog vlastelistva ( pod nazivom Pytomezy). Original ovog faksimila se čuva u Hrvatskom državnom arhivu u Zagrebu , fond broj 3: Prava Kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije, tomus 1. ,knjiga 8. strana 46-47.
U srednjem vijeku, za prodora Osmanlija u ove krajeve, naselja su u potpunosti razorena.Kada je u 16.st. formirana Vojna granica počela je obnova naselja, prvo izgradnjom vojnih objekata ( današnja škola u Otrovancu, te rodna kuća ilirskog pjesnika Petra Preradovića u Grabrovnici)Nakon toga počinje razvoj Općine Pitomače, grade se ceste i crkve.Godine 1714. Pitomača je imala 64 kuće, današnji župni dvor. Godine 1768. sagrađena je kasnobarokna crkva posvećena Sv. Vidu.
Intezivniji razvoj Općine započinje u 19. st., kada se otvaraju škole u Pitomači i Otrovancu, 1865. godine osnovana je prva obrtno štedna i kreditna zadruga čime Pitomača postaje značajno zanatsko i trgovačko središte u koje se sve više doseljavaju Nijemci, Mađari i Židovi.
Do kraja drugog svjetskog rata naselja su tipično seoska.Izgradnja ( privatna i društvena) intezivira se pedesetih godina 20. st, a grade se i glavne ceste Zagreb- Bjelovar- Đurđevac- Pitomača- Virovitica- Osijek zapadno i južno prema Bilogori.
U današnje vrijeme sve je jača urbanizacija mjesta .
Pitomača.net
|
