Jusuf Trbic-ABECEDA ZLA-1
Kad danas,deceniju nakon zavrsetka rata,gledamo na predratno vrijeme,pitamo se,ne bez cudjenja,
kako je sve to moglo da se dogodi.Imali smo neku vrstu"mekog"socijalizma u kojem smo zivjeli neuporedivo bolje od Poljaka,Madjara,Ceha,Rumuna,Rusa...U vrijeme kad je predsjednik jugoslovenske vlade bio Ante Markovic cinilo se da smo uhvatili dobar"kurs"prema Evropi i da nam malo fali pa da pocnemo zivjeti kao sav ostali normalan svijet.Ali,nasli smo se u vrtlogu koji nas je spustio na dno evropskih civilizacijskih vrijednosti i koji ce crnom bojom obiljeziti buducnost koja je pred nama.
Zasto je propao Ante Markovic?
Danas je sasvim lako odgovoriti na to pitanje.Propao je zato sto je dao sansu miru,radu i redu,tako rijetkim biljkama na ovom nasem podneblju.Propao je zato sto je stvorio izglede jugoslovenskim narodima da krenu putem modernog razvoja,u pravcu svijeta i Evrope,i da izbjegnu teske oblake koji su se nagomilavali nad nasim glavama.Propao je jer je ponudio zaustavljanje haosa u koji su nas vukle nove populisticke elite.Prisjetimo se:u 1990.godini standard zivota je izrazito porastao,plate su skocile,poceo je da buja privatni sektor,a uz njega i zdrava konkurencija,drzavne rezerve su dostigle 7,1 milijardu dolara,sto je bilo dva puta vise nego prethodne godine,smanjeni su inostrani dugovi,
ekonomska situacija je stabilizovana,ljudi su poceli da se okrecu sebi i sopstvenom zivotu.
Markovic je tvrdio da nije vazno hoce li ili nece biti do tada jedine politicke partije i kako ce se zvati buduca zajednicka drzava.Vazno je samo da bude sastavljena tako da funkcionise i udje u evropsku zajednicu naroda.
Bila je to crvena krpa pred ocima novih lidera,koji su vec uveliko planirali prekrajanje i unistenje zajednicke drzave.Posebno brutalne napade Markovic je dozivio u Srbiji,u kojoj je vec sve bilo spremno za otvoreni rat za teritorije.Kako pise Vesna Pesic,"vec u januaru 1991.godine izmedju slovenackog i srpskog rukovodstva postignut je sporazum da se Slovenija otcepi,a da Srbi imaju pravo da"zive u jednoj drzavi".To je bila koalacija protiv Hrvatske,sto je postalo ocigledno odlukom Predsjednistva SFRJ,jula 1991.da se JNA povuce iz Slovenije.
Ali,uskoro je lista aktera raspada Jugoslavije bila kompletirana-25.marta 1991.godine u Karadjordjevu Milosevic i Tudjman su postigli cvrsti sporazum o ratu protiv Bosne i Hercegovine i njenoj podjeli,kao i o savezu protiv Ante Markovica.Tako su tri nacije koje su se ugradile u prvu Jugoslaviju(Kraljevina Srba,Hrvata i Slovenaca)rasturile ono sto su nekada s toliko odusevljenja stvarale.
Uzalud su bili prijedlozi poput rjesenja Alije Izetbegovica i Kire Gligorova o buducoj Jugoslaviji sastavljenoj od suverenih drzava.To se nije mnogo razlikovalo od ranijeg zajednickog prijedloga Hrvatske i Slovenije o Jugoslaviji koja bi bila napravljena poput Evropske unije.Ali,Karadjordjevo je Tudjmanu otvorilo nove apetite u koje se njegov sopstveni prijedlog nije vise uklapao.Milosevic je javno zagovarao rjesenje kojim bi se Hrvatskoj i Sloveniji dozvolilo otcjepljenje,s tim sto bi on Hrvatskoj oduzeo one dijelove u kojima su Srbi u vecini.Kompromis je nadjen u Karadjordjevu.Kako je svjedocio Stipe Mesic,srpski prijedlog je jasno iznio Borisav Jovic:"Vi mozete raditi s hrvatskim Srbima sto god hocete",rekao je on,pod uslovom da"mi uzmemo 70 posto Bosne,jer to je vekovna srpska zemlja."
Srpske ratne ciljeve otkriva Latinka Perovic:"Revizija unutrasnjih granica,razmena stanovnistva i prestruktuiranje balkanskog politickog prostora".Vesna Pesic istice:"Rat za promenu granica izmedju republika i proterivanje drugih etnickih populacija iniciralo je politicko vodjstvo Srbije kao nacin stvaranja srpske nacionalne drzave.Hrvatsko vodjstvo izabralo je u osnovi slicnu strategiju dolaskom HDZ-a na vlast,koja se ogledala u diskriminaciji i otvorenoj netrpeljivosti prema Srbima u Hrvatskoj i teritorijalnim pretenzijama prema Bosni i Hercegovini.Ovu republiku je,prema dogovoru,trebalo
podeliti izmedju Srbije i Hrvatske".
Narastajuci nacionalisticki talas,koji je iz Srbije krenuo na zapad,pocivao je na koaliciji ekstremno desne crkvene i svjetovne inteligencije sa starim kadrovima iz okostale partije,iz vojske i policije koje su zeljele po svaku cijenu sacuvati vlast.Armijska sila i mocan drzavni aparat bili su,cinilo se,
dovoljna garancija za ostvarenje starog sna-Velike Srbije,kad vec nije mogla opstati komunisticka Jugoslavija pod srpskom kontrolom.
Svjedoci smo tadasnje opste politizacije kulture i medija i njihove masovne produkcije misaonih obrazaca koji su skoro sasvim izjednacili i po stilu i po dubini,misli akademika i cobana,stvarajuci jednu ideologijsku amorfnu masu koja je,kao velika zavjesa,prekrila i istinu,i moral,i logiku,i savjest...Posebnu
su ulogu odigrali mediji.Latinka Perovic kaze o tadasnjoj"Politici"i njenoj cuvenoj rubrici"Odjeci i reagovanja":"To je izvor na kome se moze precizno pratiti razvojna linija srpskog nacionalsocijalizma."
Kao i izvorni nacionalsocijalizam,i ovaj je negirao ne samo logiku,nego i istorijske cinjenice,krivotvoreci sve sto se moze i svodeci nacionalna prava na golu silu.Stare nacionalsocijalisticke parole o svim Nijemcima u jednoj drzavi,o pravu Nijemaca,ma gdje bili i ma koliko ih bilo,da zive u zajednickoj drzavi,obucene u novo ruho,izbrisale su,kao spuzvom na skolskoj tabli,sva prava koja mogu imati drugi ljudi i drugi narodi.Slobodan Inic je na pocetku rata pisao da Srbi,koji zele etnicku podjelu Bosne,moraju objasniti svijetu i sebi samima s kakvim opravdanjem zele teritorije na kojima su oni sami u manjini.Recimo,u Gorazdu je po posljednjem popisu Muslimana bilo 26316 ili 70,2 odsto,
Srba samo 9884 ili 26,2 odsto.Kako to,onda,Gorazde moze biti srpska etnicka teritorija?Zvornik je imao 59,4 odsto Muslimana a 38 odsto Srba,Visegrad 62,8 odsto Muslimana a 32,8 Srba,a Srbi su cak i u Foci bili u manjini-bilo ih je 45,3 odsto,a Muslimana 51,6 odsto.Sta reci za Brcko i ostale gradove u Posavini,a pogotovo za Bihac?Medjutim,velikosrpskim ideolozima to nije smetalo da sve ove gradove smjeste u buduci srpski etnicki prostor.Inic nabraja sedam do tada poznatih kriterija kojima se ti ideolozi sluze da bi opravdali osvajanja.Tamo gdje su Srbi u vecini-nema nikakvih dilema.To je srpsko.
Tamo gdje su u manjini zalazu se za istorijski princip,a ako ni to ne"pali",okrecu se tzv.metaetnickom principu,polazeci od etnickog stanja prije 1941.godine.Ako ne odgovara ni to,uzmu strateski princip:
neku teritoriju proglase strateski vaznom za srpske nacionalne interese,i to je dovoljno.Cesto se koristi i gruntovni princip.Sjecamo se tvrdnji o toboznjoj srpskoj tapiji na oko 70 odsto bosanske zemlje,posve neutemeljenoj i netacnoj,ali propagandno efektnoj.Sva zemlja koja im treba jeste srpska.
I gotovo.Sarajevo je podignuto na srpskoj zemlji,i to ne treba dokazivati.Ni cinjenica da bi se i u tom slucaju radilo samo o imovinsko-pravnim odnosima,a ne o principima etnicke podjele,nije ih ni malo zbunjivala.Postoji,najzad,i ekonomski princip:Muslimani su dobili najkvalitetniju zemlju,pa da Srbi ne bi ostali osiromaseni...Kad se sve to sabere,velikosrpske apetite tesko bi zadovoljila i kompletna teritorija Bosne i Hercegovine.Ali,to nije sve.Kako navodi Slobodan Inic,u to vrijeme je,u toku operacije
prema Gorazdu,iz komande srpske vojske stiglo obrazlozenje da se"na taj nacin sticu uslovi da Srbi ostvare svoje vekovno pravo da zive na Drini".Tako su Srbi koji su vijekovima zivjeli na Drini,otkrili da imaju vjekovno pravo da tu zive...
(Jusuf Trbic-"GLUHO DOBA")
|
