Košmar ljubomore i usamljenosti


«...i da je u svakom slučaju, bio samo jedan tunel, mracan i usamljen:
moj tunel, tunel u kome je proteklo moje djetinjstvo, moja mladost, ceo moj život.»

Kultni roman argentinskog pisca Ernesta Sabata “Tunel” govori o zločinu iz strasti. Glavni junak romana, slikar Kastel priča o zločinu iz ljubavi, a svaka njegova rečenica je slika ludila koje sve više i više raste. Ipak, to ludilo ima neku svoju unutrašnju logiku, pa se čini da je Kastel izgubljen u nekom tunelu čiji zidovi postaju s vremena na vreme providni, omogućavajući mu da vidi druge ljude kako se kreću i žive. Kastel je nesposoban da se uklopi u život koji ga okružuje, a njegova usamljenost, očajnička zatvorenost u sebe i svoj svet, dovode do drame. Njegova bolesna mašta stvara paranoičnu atmosferu koja kulminira u zločinu... Stil kojim je napisan roman, hitrina rečenica, izuzetno snažno dočaravaju ovaj košmar ljubomore i usamljenosti. Sa svojim prvim romanom “Tunel”, Ernesto Sabato je stekao veliku popularnost i u rodnoj Argentini i izvan nje. Ovaj roman, objavljen 1948. godine, ubrzo je preveden na francuski i engleski, a potom i na druge svetske jezike. Pored Borhesa, Ernesto Sabato je jedan od najpoznatijih argentinskih pisaca.
Sabato je napisao samo tri knjige, cak ih zovu trilogijom Prvi roman: Tunel, zatim O junacima i grobovima i na kraju Abadon, andjeo uništenja. Sva tri su objavljena kod nas. I to npr. Tunel su objavili i Rad u ediciji Rec i misao i Plato, cak i Dereta. A sada izašao je i u ediciji XX vijek nezavisnog dnevnika Vijesti Bajo pogledaj kako izgleda Sabato – on je 1911. godište. I izgleda da je još uvijek živ.

Sabato je, inace po struci fizicar. I nakon II svjetskog rata prelazi u – metafizicare. Onda, interesantno je da ima albanske korijene – potomak je italijanskih doslejenika koji su opet potomci albanskih doseljenika, koji su opet potomci ko zna ciji...

Marija ima muža, koji je slijep. Kada Kastel, nakon ubistva dolazi, izbezumljen kod njega, i govori mu šta je uradio, ovaj ga juri po sobi, pada, diže se, govori – bezumnice, ponavlja to stalno – bezumnice, bezumnice...

U Špancji je snimljeni TV film u trajanju od 60 minuta – po ovom romanu.
U Argentini Sabata velicaju kao Anti-Borhesa, to je po nekima veliki kompliment.

Kada je izasao, roman Tunel je pobrao aplauze i od Kamija, npr. pa od Tomasa Mana, Greama Grina.

U romanu se pominje i jedno slikarsko platno – žena sa djecom – na uglu je prozor, u prozoru se vidi plaža i jedna žena koja gleda pucinu. Taj detalj je poluga romana – zbog tog prozora se njih dvoje i pronalaze.
Sabato i Borhes su se sretali nekoliko puta, i njihovi razgovori su publikovani.
Inace Ernesto Sabato je bio protiv argentinske vojne hunte i jedno vrijeme je vodio komisiju koja se bavila nestalim licima. Dolazili su dzipovima i odvodili ljude, i kada se porodica žali policiji, tamo im kažu da nemaju pojma o tome, kažu im – mora da su sami pobjegli pošto su ionako neprijatelji sopstvene zemlje... Pripadnici argentinske vojne hunte su ubijali svoje protivnike, tako što su ih iz helikoptera bacali u Atlantski okean. Sabato je bio clan Komunisticke partije ali samo do 1934. – zbog stanja u SSSR-u i logora u Sibiru, napustio je partiju.

Ernesto Sabato je u prvim godinama bio naucnik, radio u laboratoriji Kiri, cuvenoj, u Parizu. “Zašticen u jasnom gradu kula... teritoriji Svjetla... u vještackom raju idealnih objekata” – tako je on opisivao svoje naucnicke aktivnosti. 1938, razocaran, još jednom, izgubivši vjeru u Nauku, onda kada je shvatio da šampioni Progresa i Nauke ne žele da oslobode covjeka od patnje i fizicke i metafizicke, vec da je buducnost mehanicko ubijanje i klanje, kao i naucna egzekucija miliona ljudskih bica u II svjetskom ratu.


Ernesto Sabato želi da bude sahranjen na ovoj zemlji sa samo jednom rijecju na grobu:
MIR