Srkijeve Škrabotine
subota, 11.04.2009.
Grafiti
Krajem meseca jula 2007. godine u Kragujevcu je oboren jedan Ginisov rekord.
U organizaciji međunarodnog kampa prijateljstva iscrtan je najveći grafit na svetu dužine 605 metara
Tridesetak ljudi iz Nemačke, Italije,Srbije i Bosne i Hercegovine, oborili su prošlogodišnji rekord grada Torina, ali su tokom noći nepoznati huligani isekli platno sa grafitom koji je nosio poruke mira.
Reč grafiti vuče korene od stare italijanske reči graffiato koja znači grebati i grčke reči "graphein" koja znači pisati.
Grafitima se šalju poruke poruke na javnim površinama, u pisanoj ili likovnoj formi.
Njihovu istoriju možemo pratiti od pojave čoveka zabežene u praistorijskim pećinama.
U antičko doba graffiti su već sadržali političke, komercijalne ili lične poruke.
Poznata je karikatura jednog političara sačuvana u gradu Pompeja, kao i poruke na crkvi svetog groba u Jerusalimu,
Do polovine dvadesetog veka grafiti su služili za prenošenje političkih poruka od strane različitih aktivista, a tokom studentskih protesta 1968. godine grafiti su postali medijum političke borbe.
Zid sa najvećim brojem grafita je definitvno zid koji je delio Zapadnu i Istočnu Nemacku.
Većina delova zida koja je očuvana je upravo ona sa grafitima koji se danas nalaze u galeriji istočne strane.
Kasnih 60-tih godina ulične bande koriste grafite kako bi obeležile svoju teritoriju.
To su često bile poruke pripadnika manjinskh kultura kao što su Hispano i Afroamerikanci, koji su se u Americi borili za svoja prava, a uporedo sa tom borbom, izmenjeni i depolitizovani , grafiti su svoj život nastavili uz disk džokeje i break dance.
Kao sastavni deo hip-hop kulture , dospeli su i na srebrni ekran, a najbolji primer za to je film Wild Style.
Prvi grafiti-umetnici u Americi potpisivali su se svojim nadimcima.
Imena su skraćivana a dodavani su brojevi adresa.
Prva dva poznata umetnika bili su ‘’Cool Earl ‘’ i ‘’Corn bread’’ , kao i “Taki 183”, po profesiji kurir, koji je često prolazio kroz metro i tamo ostavljao svoje oznake.
Nakon novinskog članka o Takiju – grafiti su se sa ulica preselili u njujorški metro.
Tagovi su nastali kada je grafiti-umetnika bilo već previše, pa je došlo do potrebe da se njihovi potpisi izdvajaju od ostalih.
Cilj je bio da se ispiše što više tagova i tako je stvoren proces nazvan bombardovanje odnosno boombing.
Vremenom je kaligrafija postajala sve složenija , što je dovelo do razvijanja tehnike, sa posebnim stručnim nazivima:
Ispisivanje imena, za manje od jednog minuta sa samo jednim slojem boje dobija ime
Throw up.
Wildstyle
je naziv za teško čitljiv, komplikovan tag.
Top to bottom
tehnikom se naziva ispisivanje čitavog vagona metroa.
Korišćenje vozova je crtače izvuklo izvan njihovih kvartova i ubrzo su se podzemne stanice pretvorile u zajedničke izložbe.
Uskoro su jedni o drugima počeli da donose umetničke sudove:
MASTER PIECE
je naziv za remek-delo
a
GANGASTA
je naziv za veoma dobar MASTERPIECE
Žan Mišel Baskijat (Jean-Michel Basquiat) proslavio se prvobitno svojim grafitima, da bi do kraja osademsetih godina dvadesetog veka postao prihvaćen u svetu zvanične umetnosti gde je okarakterisan kao neo ekspresionista.
Serija grafita “Same old shit”, preplavila je delove Menhetna
i nakon godinu dana - sedamnaestogodišnji Baskijat dospeo je u novine.
Sa glumcem i rediteljem Vinsentom Galom (Vincent Gallo) osnovao je bend GRAY i učestvovao u filmu Downtown81.
Ubrzo je postao prisutan u medijima i počeo da učestvuje na izlozbama, a njegove slike počele da se prodaju po veoma visokim cenama.
Od prvobitnih poruka ili samo tagova i murala grafiti su se razvili u mnogo različitih pravaca i stilova.
Postoji nekoliko popularnih tehnika:
Grebanje,
Bojenje farbom ili autolakom,
Nalepnice i šabloni,
kao i
Fumetti – tehnika slikanja upaljačem po plafonu.
Ovakve aktivnosti privukle su i organe javnog reda, a razvoj grafita prati i istorija borbe protiv njih, kao i razvoj tehnika uklanjanja grafita.
Krečenje, hemikalije, voda pod pritiskom, različite mašine sa laserima, kao i kamere za nadgledanje koje su ponekad povezane sa računarom koji automatski šalje poruku aparatu za brisanje.
Danas u celom svetu postoje udruzenja za borbu protiv grafita, a Amerika i Kanada troše milione dolara godišnje u toj borbi
Učenici i studenti u Los Aneđelesu uče se da razlikuju umetnost od grafita i prijave svaki grafit koji opaze, za šta kao nagradu dobijaju kolače, picu ili privezak za ključeve.
Grafiti su se sa zidova ubrzo preselili i na ostale površine javnog prostora i nastala je ulična umetnost odnosno street art.
U upotrebi su posteri, mozaik, instalacije, video projekcije i sve što vam padne na pamet.
Šabloni i nalepnice smatraju se postgrafiti umetnošću kojom su se proslavili Shepard Fairey i najpoznatiji britanski grafiti umetnik Banksi.
Bubbleproject organizacija pokrenula je projekat lepljenja nalepnica u vidu strip oblačića na bilborde, izloge, plakate i sve ostale vizuelne oglase.
Kada su nalepnice polepljene - nakon nekog vremena ljudi su počeli u njih da upisuju svoje komentare - grafite.
Ubrzo su svi popunjeni oblačići popunjeni, a fotografije možete pogledati na njihovom sajtu
Wooster Collective je internet sajt koji se dnevno dopunjuje novim podacima o događajima i pojavama u svetu ulične umetnosti.
Od 2006. godine Wooster je dobio i svoje sedište u Njujorku , a iste godine organizovana je i njihova prva velika izložba.
Razni izvori svetla, projektori i laseri proizvode svetlosne grafite.
Oni se mogu projektvati na različitim površinima, prostorima ili na noćnom nebu.
Uz pomoć bliceva, vatrometa i time-lapse fotografije moguće je odlepiti grafite od zidova i postavljati ih u prostor oko objekata.
Laboratorija za istraživanje grafita osmislila je led throwies svetlosne grafite koji ne oštećuju površine zidova.
Prvi led throwies grafiti bacani su na Menhetnu, a prave se vrlo jednostavno uz pomoć jeftinih LED dioda prikačenih na malu bateriju i magnet .
Na sajtu instructables.com mogu se pronaći dataljna uputstva o tome sta je sve od materijala potrebno i kako se prave svetlosni grafiti.
Sonik grafiti proizvode se uz muziku koja dopire iz uredjaja koji se nalazi u sklopu konzerve sa bojom.
Zvuk se proizvodi kao sprej.
Moguće je snimati ljudski glas i određene zvuke koji služe kao semplovi za dalje muziciranje .
Grafonik je elektronski sistem za pravljenje grafita.
Računar beleži pokrete osobe ispred kamere i konvertuje ih u signal koji se uz pomoć projektora i dva lasera projektuje u realnom vremenu.
U mnogim zemljama postoje festivali grafita.
Graftiranje jednog parkinga u Montrealu u Kanadi pretvorilo se u festival sa desetogodišnjom tradicijom, koji danas posećuje veliki broj umetnika ali i turista i multinacionalnih kompanija koje sponzorišu sam dogadjaj.
Velike korporacije brzo su shvatile prednost dostupnosti ovog medija.
Jedna od prvih grafiti kampanija je reklamirala Linuks softver, grafitima koji su prikazivali simbol mira, srce i pingvina.
Mir ljubav i linuks.
Jedan od brzo razotkrivenih marketinških trikova bio je pokušaj kompanije Sony da uz pomoć grafita napravi lažan utisak o popularnosti svog novog proizvoda.
U nekoliko američkih gradova osvanuli su graffiti sa likovima dece koja umesto skejtova, lopti, sladoleda….koriste najnoviji model play-station konzole.
Stvar je vrlo brzo razotkrivena i na jednom od grafita na mestu gde bi trebala da stoji marka proizvođača napisano je Fony odnosno Laž.
U Novom Beogradu u “Galeriji 45” održana je izložba beogradskih grafita i ulične umetnosti.
Izložene su fotografije i platna
tkv,
hope,
angel,
edit,
lotrek
i drugih domaćih graffiti umetnika
koji često održavaju graffiti jam-ove.
Ukoliko vas posebno zanimaju graffiti neke određene grupe, fotografije njihovih radova možete pronaći na ovim sajtovima:
en.wikipedia.org/wiki/Graffiti
stylewars.com
wildstylethemovie.com
blublu.org
en.wikipedia.org/wiki/Jean-Michel_Basquiat
www.vincentgallo.com
flickr.com/groups/the_secret_art_of_graffiti_removal
thebubbleproject.com
billboardliberation.com
tochka.jp/pikapika
myspace.com/lichtfaktor
graffitiresearchlab.com
instructables.com/id/LED-Throwies
www.chiayinglee.com/SonicGraffiti
indicio.net/graffonic
www.woostercollective.com
streetsy.com
beautifulcrime.com
krsh.org
www.myspace.com/kvila
www.myspace.com/lortek
artcrimes.com
stencilrevolution.com/resources
subwayoutlaws.com
