Prije nekoliko mjeseci na danima Zagreb film festivala sam imao prilike čuti, još tada u povjerenju od strane jednog kolege, na predstavljanju filmske ekipe i samog filma o EKV-u vijest o danima srpske kulture u Zagrebu. Pa gdje ćeš bolje suradnje između ove dvije države nego kroz kulturnu razmjenu. Znam da postoje nazovimo to nekakve dvije tendecije u Rvata kad su Srbi i srpska kultura u pitanju. Ovo izjavljujem na početku najave jerbo nemam namjeru politizirati i polemizirati o korelaciji između srpskog i hrvatskog filma jer ih ja razdvajam te nemam namjeru, kao neki koji vole počesto izazivati i busati se u prsa svojim ne znam čime... spajati ove dvije kulture u jednu i proglašavati ih spojenima po principu spojenih posuda. To više nisu i nikada više neće biti... barem ne u toj mjeri u kojoj je to bilo prije devedesetih. Dakle neki vole srpski film, a neki ga odbacuju. Tako je to recimo sa drugim svjetskim filmografijama te sa raznim filmskim žanrovima. Riječ je jednostavno o filmskom ukusu, no... neke stvari se ne mogu tek tako zaobići.
Naime mnogi srpski filmovi su stekli u raznih naraštaja Hrvata kultni status. Tako je to sa filmovima prije devedesetih kao što su Šijanovi fenomenalni, neponovljivi filmovi "Tko to tamo peva" i po mnogima bolji, parodija na western žanr "Maratonci trče počasni krug". Taj bi krug odrastanja mnogih osamdesetih zaokružio još i sa filmom "Balkanski špijun". Sjecas li se Dolly Bell (1981), Otac na sluzbenom putu (1985), Dom za vesanje (1988) su filmovi koje je napravio možda i najproslavljeniji srpski režiser Emir Nemanja Kusturica. Po mom sudu ti filmovi definitivno bi spadali u taj dio priče o srpskom filmu osamdesetih. Naravno svi ti filmovi su bili svojevrsna koprodukcija kinematografija zemalja te bivše tvorevine pa tako i Kusturičini no, sa bosanske strane će biti neumitnih kontroverzi i naravno svojatanja no... što je tu je pa tako treba uzeti realnost da je čovjek odabrao svoju domovinu.
Osim ovim filmova u nazovimo to uvjetno "zlatnom dobu srpskog filma" koje završava ranih devedesetih imamo filmove koji plijene pažnju iako u jeku rata nema filmske distribucije u Hrvatskoj. To je film možda najboljeg od najboljih srpskih režisera, Paskaljević i njegov film "Bure baruta" koji točno radi predikciju svega što će se dešavati u raspadu srednjeg, građanskog sloja... pa film koji se milijun puta prepržio i bio izuzetno popularan s kraja devedesetih i početka novog tisućljeća, "Rane". Slična je stvar i sa prvim Dragojevićevim filmom "Mi nismo anđeli". Naravno tu ima još podosta naslova koji zaslužuju biti no, popis je kratak jer ionako ovih filmova neće biti na Danima srpske kulture koji uskoro slijede.
Eto tako osobno sam sklon reći ko' što sam i govorio unazad neko vrijeme da srpski film ranih devedesetih i prije je neprelazan i teško dohvatljiv ovdašnjim i režiserima, scenaristima i glumcima. No, kako sve stvari na ovom svijetu imaju svoje uspone i padove tako je i nekad u bivšoj topionici naroda zapadnog Balkana i srpski film imao svoj uspon pa onda dug pad (naravno ovdje govorim isključivo o igranom filmu). To su priznavali i sami filmski orjentirani ljudi iz te balkanske države i jadikovali nad usudom no, ako je za vjerovati nekim naznakama dolazi doba promjene.
Tako sam nedavno svjedočio nekim filmovima koji bi mogli dati naznaku da dolazi do oporavka te kinematografije. Ove godine sam od četiri srpska igrana filma (po jednog u Motovunu i tri u Zagrebu) vidio jedan izuzetno loš ("Čarlston za Ognjenku"), nekoliko stvarno vrlo dobrih i jedan odličan. Kad je riječ o odličnom, onda je tu u pitanju film Stefana Arsenijevića koji je i igrao u kinu Europa "Ljubav i drugi zločini". To je što mogu reći o novoj recentnoj srpskoj kinematografiji, a ono čemu sam se nadao na Danima srpskog filma u Hrvatskoj ... je riječ o izuzetno jakim filmovima koje zagrebačka a i šire publike nije imala iz već poznatih razloga otvoreno vidjeti na velikom platnu. Od tog kontigenta filmova koji bi spadali u must see novijeg srpskog filma, samo će biti prikazan "Crni bombarder" , Darka Bajića gdje u vodećim ulogama igraju Dragan Bjelogrlić, Anica Dobra i Srđan Todorović.
Tako da Danima srpske kulture u Zagrebu u organizaciji SKD Prosvjeta (čiji filmski dio će se održati u kinu Europa), filmski program pršti dokumentarcima, a uz ciklus novosadskih autora, koji donosi sedam kraćih filmova i ispitne filmove Fakulteta dramskih umetnosti u Beograda, u kinu Europa pod nazivom 'Antirežimski i antiratni dokumentarni filmovi o Srbiji' bit će prikazana njih tri. Film 'Srbija nulte godine' poznatog režisera Gorana Markovića analizira život građana Srbije u vrijeme vladavine Slobodana Miloševića te postavlja pitanje koliko smo svi odgovorni i što smo mogli učiniti da spriječimo zlo na ovim prostorima.
Tu su još filmovi 'Anatomija boli 1 i 2' Janka Baljaka koji govore o NATO-ovom bombardiranju Radiotelevizije Srbije 1999. godine, tada propagandnog oružja srpskog režima, u kojem je poginulo 16 ljudi tehničkog osoblja televizije. Dokumentarac 'Pištaljka jača od pendreka' autora Gordana Suše tematizira krađu na lokalnim izborima 1996/1997. te donosi autentične snimke građanskog protesta koje nisu dosad viđene u Hrvatskoj.
Dani srpske kulture održavaju se od 12. do 18. prosinca, te je tu osim ovog besplatnog fimskog programa i kazališni i muzički ( Atelje 212 i Horkestar na Cvjetnom placu).

Filmovi na programu su:

Dani srpske kulture

13.12.2008. Subota


17:00 Srbija godine nulte
r: Goran Marković
18:30 Anatomija boli 1 i 2
r: Janko Baljak
20:00 Pištaljka jača od pendreka
r: Gordana Suša
21:30 Impossible - made in Serbia I (ciklus novosadskih autora)
r: Aleksandar Davić i umetnička grupa Fia
21:30 Ove noge nisu male (ciklus novosadskih autora)
r: Aleksandar Davić, Tolmai Sabolcs i Nenad Milošević
21:30 The Liberator (ciklus novosadskih autora)
r: Željko Garić
21:30 Led Art – Kunstlager (ciklus novosadskih autora)
r: Led Art
21:30 Absolutely dead (ciklus novosadskih autora)
r: Aleksandar Davić i grupa Apsolutno
21:30 Dobro veče (ciklus novosadskih autora)
r: Aleksandar Davić i grupa Apsolutno
21:30 Milenijumska buba (ciklus novosadskih autora)
r: Dragan Živančević i Aleksandar Karišik


14.12. 2008. Nedelja


15:00 Crni bombarder
r: Darko Bajić
17:00 Šljiva (ispitni filmovi Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu)
r: Stefan Arsenijević
17:00 Caged Bird Won't Ever Fly Away (ispitni filmovi Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu)
r: Marija Aranđelović
17:00 Živi mrtvaci (ispitni filmovi Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu)
r: Mladen Đorđević
17:00 Pasulj (ispitni filmovi Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu)
r: Ivan Bukvić
17:00 Motion Report (ispitni filmovi Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu)
r: Verica Patrnogić
18:30 Geto
r: Mladen Matičević i Ivan Markov
20:00 Sav taj folk
r: Radovan Kupres




Vidimo se!