Dr.Fadil Ademovic-STALNI ZAVRTAC ISTINE
KAKO SE DOBRICA COSIC ODUPIRE ISTINI SVOJIM DOPRINOSOM NESRECI VLASTITOG NARODA-TRAUMA ISTINE JE LJEKOVITA-ZAVODJENJE MASE ILUZIJAMA
"Sa pocetkom XX veka bili smo narod nade,na kraju veka postali smo narod nespokojnika,izgnanika i iseljenika."
Opet se,ko zna koji put,oglasio Dobrica Cosic.Ovaj put na skupu koji je nazvan medjunarodnim,a njegova besjeda se ticala velike Srbije krajem oktobra 2002."Na pocetku veka imali smo drzavu koja je imala snagu i saveznike da ujedinjuje citav srpski i jugoslovenske narode,na kraju veka ostali smo bez drzave i bez ijednog saveznika a od svetskih sila(nepravedno)smo kaznjeni blokadom i(nepravednim)sankcijama."
IZBJEGAVANJE KRIVICE
Tako zbori taj akademik sa srednjom poljoprivrednom skolom.Ne otvara pitanje koliko je sam doprinio nesreci vlastitog naroda i propasti one drzave koju on zagovara.Cosiceva tvrdnja odgovara cinjenicama,bez onog sto je stavljeno u zagrade.Vec na prvi pogled je jasno da ne odgovara istini.Mehanizam u kojem realnost nije potpuno negirana ili izbjegnuta,ali je iskrivljena i pogresno interpretirana,moderni psihoanaliticari nazivaju"okretanjem slijepog oka".Tako je nazvano u znak sjecanja na admirala Nelzona za vrijeme Baltickog rata 1801.godine.Ser Hajd Parker slao mu je signale za povlacenje,a admiral je prislonio durbin na svoje slijepo oko pa-u skladu sa cinjenicama izjavio da te signale nije vidio.
U tom mehanizmu pristup stvarnosti je slobodan,ali osoba odlucuje da je ignorise zato sto joj to odgovara.Najcesce smo djelomicno svjesni da smo izabrali da ne vidimo cijelu istinu,ali nismo svjesni sta tacno izbjegavamo.
Taj mehanizam,koji u beogradskoj Republici(br.296,1-15.XI 2002.)ob jasnjava Svetlana Spero,u potpunosti se moze primijeniti na citiranu besjedu Dobrice Cosica.U psihoanalitickom smislu ovim mehanizmom"okretanju slijepog oka"izbjegava se podsjecanje na vlastite agresivne i druge prestupnicke impulse.U suprotnom,bez primjene spomenutoga mehanizma,dovelo bi do prodora straha i osjecanja krivice.
MIT O EDIPU
To zavisi od zavrtaca istine.Ako se suoci sa realnoscu,ukljucuje i suocava se sa prijetnjom da ce mu se zrtve osvetiti-paranoidni karakter.Ako se suoci sa prijetnjom katastrofalnog gubitka,postaje mit o Edipu,postoji tacka u kojoj osoba pocinje da shvata da se istini ne moze oduprijeti.Pre snagom istine Edip se suocava sa svojom krivicom i osljepljuje se.Istina se mora prihvatiti jer jedino tako strah prestaje,pojavljuje se zaljenje i proces izljecenja se zavrsava.
Trauma istine je,prema tome,ljekovita.Nastupi Dobrice Cosica u SANU-u za gradjane ne predstavljaju nikakav ekstrem.Oni su siva,beskonacna,rdjava svakidasnjica.Svima kojima je potreban nasusni lijek,a to su svi gradjani Srbije,on-uz blagoslov SANU-a-nudi jedan pogled svog"slijepog oka".
Ni srpska desnica ni nova srpska ljevica od tih velikodostojnika kao autora nisu preuzeli one teze,postavke ili ideje koje su nesporne ili su sacuvale svoju aktuelnost,ili su nosile obiljezja trajnije vrijednosti u humanistickom smislu rijeci.Eksploatisali su bas one segmente koji su u novom vremenu mogli posluziti za ideologiju destrukcije i zla,
mitomanije,teorije krvi i tla,predanja i nebeske misije srpskog naroda itd.
To se moze vidjeti na primjeru djela"Pravoslava crkva i ekumenizam"iz 1974.U njemu otac Justin kaze da su svi u Evropi"otpali od hriscanstva i da su deo raskolnickog legiona".Za njega je Evropa"Bela Demonija"u kojoj nema nigde za opstanak nikom,posebno onima koji se ne vrate na"put pravoslavlja",pri cemu on i pravoslavlje suzava od najuzeg konfesionalnog okvira.Po njemu,nadalje,"evropski covek je sebe proglasio za boga pa se stara Evropa konacno obezduhovila i nema joj spasa".To ovaj duhovnik ponavlja cak nedozvoljivo cesto.
"Kada govore o Evropi kao inkarnaciji zla,danasnji Justinovi sledbenici koriste ove invokacije,bez imalo truda da ih na savremeniji nacin izmere i promisle,Justin se blago receno uproscava,ili funkcionalizuje po potrebi.Medjutim,otac Justin je skretao paznju i na to da se Evropa ne moze izleciti ako zanemari coveka,najpre coveka kao individuu,pa onda coveka kao kolektiv.I druge su njegove teze nesporne,ali za njih niko ne mari,jer su mnogima privlacnije njegove neukusne tirade o truloj i umornoj Evropi",navodi Mirko Djordjevic u"Znacima vremena",te nastavlja:
"Nasa zakasnjenja su kobna-niko ozbiljan danas i kod nas,i u svetu,ne moze da prihvati kolektivisticke utopijske teorije jednog Nikolaja Velimirovica,ali,ipak,on se lagodno smesta i u specificni`ikonostas`nase kulture.To su znaci i znamenja jednog vremena u kojem je kriticka,hriscanska personalisticka misao izgubila bitku za svoje mesto".
PROVIDNI CILJ
Povratak zickog vladike Nikolaja Velimirovica izveden je u inscenaciji plejade srpskih ideologa svih boja nacionalisticke provenijencije.Njihov cilj je jasan i providan:da zavedu najsire srpske mase iluzijama o svojoj s neba preuzetoj mesijanskoj ulozi na zemlji na kojoj treba ujediniti u jednu drzavu sve krajeve u kojima zive Srbi.Masovno proizvodjenje tih zabluda sa najbanalnijim nacionalizmom u narodu u izvedbi"moderne"srpske ideologije poceo je krajem 80-ih i trajao sve do kraja drugog milenijuma.Tim iluzijama crpljenim iz opusa dvojice duhovnih otaca savremenih srpskih ideologa hranjene su narodne mase u okviru snaznog politicko-populistickog talasa zvanog i"antibirokratska revolucija".
Djela vladike Nikolaja,primjerice,stampana su u ogromnim tirazima.Kad su ta izdanja dospijevala do javnosti,
objektivna domaca kritika je ocijenila da su priredjena bez kriterija i-nekriticki i neznanstvena.Stampane su i naljepnice sa likom toga autora,bedzevi su nudjeni bukvalno na vasarima i mitinzima,"pa se delo i misao velikog besednika potiskivalo u subkulturu umesto da se vraca u kulturnu bastinu.Osvojio je sebi mesto jedan anahroni hagiografski pristup u okviru kojeg su ocene varirale izmedju krajnosti.Neko se setio ocene oca J.Popovica po kojoj je zicki vladika"novi Zlatoust",ali su se tu javile komplikacije.Senka najcrnjeg antisemitizma vekovima prati velikog crkvenog oca Jovana Zlatoustog,ali i u delu N.Velimirovica ima jasnih naboja protiv Jevreja.Ima i neukusnih ocena".
Njegovo delo je,kaze jedan glorifikator,"sace kojim se hrabre pokolenja njegovih duhovnih potomaka".Crnogorski mitropolit Amfilohije kaze da se moze biti samo"za ili protiv vladike Velimirovica".Brojni iskazi kod savremenih ideologa nove srpske desnice,ali zacudo i ljevice,mogu se tekstualno porediti sa klasicnim iskazima koji se ponavljaju u Velimirovicevom djelu.
Mirko Djordjevic pise da"danas nema ni jedne`misli`kod Cosica,Beckovica i plejade drugih ideologa koja nije ili citat ili slobodnija parafraza iz spisa zickog besednika Velimirovica".
Sve floskule o nekakvom savezu pravoslavnih zemalja,kakvima je baratao,recimo,Vuk Draskovic,o udesu srpskog naroda u svakoj Jugoslaviji,cime barataju neke vladike,o Rusiji koja ne smije biti"civutska"vec pravoslavna,te neuka razmisljanja pokojnog prvaka Karadzicevih Srba"Nikole Koljevica o sabornosti samo su varijacije Velimirovicevih tirada".
Na osnovama tih tirada srpski i crkveni ideolozi su gradili i mit o tome kako treba da izgleda pravi Srbin.A"Glas crkve"i"Hriscanska misao"donose obilje citata i priloga Nikolaja Velimirovica.Jedan od njih objasnjava duhovnu konstituciju pravog Srbina.Vladika Nikolaj kaze:"ON TREBA DA IMA SLATKU DUSU KRALJA VLADIMIRA,
IZDRZLJIVOST NEMANJINU,HRISTOLJUBLJE SAVINO,KROTKOST DECANSKOG,SMERNOST UROSEVU,
POZRTVOVANJE LAZAREVO,VITESTVO STRAHIJINO."TEK NA KRAJU ZICKI PROPOVJEDNIK JE IZGLEDU I OSOBINAMA SRBINA DOMETNUO-"UMERENOST I ODMERENOST SRPSKIH SELJAKA".
(Dr.Fadil Ademovic-"CRKVENO BESPUCE U POLITICI")
|
