Dr.Fadil Ademovic-BESJEDA NAD ODROM KVISLINGA
KAKO JE TUDJE IDEJE AKADEMIK DOBRICA COSIC EKSPONIRAO KAO SVOJE,TE DOSAO DO UBJEDJENJA DA JUGOSLAVIJA NE ODGOVARA SRBIJI I DA JE TREBA SRUSITI
Kao gorljivi antikomunista vladika Nikolaj Velimirovicv je u Trstu 1945.godine odrzao besjedu i nad odrom kvislinga iz Drugog svjetskog rata Dimitrija Ljotica.Nazvao ga je"politicarem s krstom u ruci kakvog nismo imali".Nisu njegovi odnosi sa Ljoticem bili odnosi pune saglasnosti i cjelovite podudarnosti gledista,ali ne grijese mnogo ni oni koji u Velimirovicevom djelu slijede tragove te saglasnosti.
"Kada se pazljivije porede tekstovi velikog besednika(Velimirovica)i poznatog politicara(Dimitrija Ljotica),nije uvek jasnop da li Velimirovic citira Ljotica ili ovaj Velimirovica",pise Mirko Djordjevic u ogledu"Povratak propovednika".
MEMORANDUM SANU
Cosicu je tesko tacno odmjeriti velicinu svog autoriteta.Vise vjeruje pretjerivanjima svojih prijatelja nego zdravorazumskom prosudjivanju.Uz uslov,svakako,da je sposoban za takvo prosudjivanje,pod teretom pohvala u zemlji i spolja,te vjere u svoju velicinu i svoju misiju spasioca srpskog naroda.
Na Djordjeviceve napomene o Cosicevim idejama i mislima pozajmljenim od vladike Nikolaja Velimirovica i drugi srpski mislioci su dometnuli svoja zapazanja i opservacije.Medju njima i Milenko Markovic.On dodaje i sva ona kljucna gledanja,ocjene i stavove koji su kasnije,pod rukom toga akademika,sistematizovana i politicki profilisana u Memorandumu SANU(1986),potom u Deklaraciji o srpskom nacionalnom jedinstvu(1991).
Od ubjedjenja o ugrozenosti srpskog naroda dosao je do ideje da Jugoslavija ne odgovara Srbiji.Iz toga se rodio koncept rusenja Jugoslavije.Treba je razoriti!Otuda i zakljucak da se to moze postici jedino mrznjom i njenim upornim propovijedanjem.Treba posvadjati narode SFRJ.Materijal iz kojeg je istkana takva zamisao potice iz Cosicevih besjeda.
Njegove ideje involvirane u Memorandum SANU i politicka djelatnost po kojoj je dobio ime oca nacije,ali i ono sto su propovijedali bojovnici"liberalne nacionalne inteligencije",kako su sebe nazivali pripadnici nacionalisticke intelektualne elite,te"apostoli duhovne avangarde"kao privrzenici Cosicevog misljenja napabirceno je u spisima vladike Nikolaja i oca Justina.
U beogradskom listu Blic akademik D.Cosic se okomio na doba prosvijecenosti,na"prosvetiteljsku filozofiju,koja je svetu donela nevidjeno zlo".To sto Cosic ponavlja,napominje Mirko Djordjevic,"uzeto je od Justina Popovica,
slobodne su i logike oslobodjene varijacije o Evropi koja je BELA DEMONIJA obezbozena do neprepoznatljivosti i doista je vec banalno-a bilo je banalno i u vrijeme kada je Justin to nudio.No,akademik cita samo na nasem jeziku-on ne podnosi strane jezike po sopstvenom priznanju-pa nije cudno sto nema sta da ponudi".
"Problem koji muci Cosica nije nov,jer ga je evropska nauka davno postavila i-to je najvaznije-ponudila odgovore koji do nase palanke nisu stigli jer nove ideje iz Evrope moraju da budu u karantinu najmanje nekoliko decenija prije nego sto stignu do nas.Istini za volju akademik je ponudio i neki svoj odgovor,on se ne sastoji samo u neprihvatanju prosvecenosti-vec u necem jos neobicnijem.Taj njegov odgovor se nudi kao novina o kojoj u intelektualnom smislu ne moze biti ni reci".
Stoga cemo se vratiti jednom misliocu koji je evropska pojava,koji u nasim prilikama ostaje zaboravljen,iako je nekada cak i prevodjen.U svojim tezama za novu politiku iz knjige"Srpsko pitanje"koja je objavljena u Beogradu 1992.godine akademik Cosic odgovor na to pitanje formulise lako i sasvim jednostavno,oslobodjen uistinu svake pa i elementarne prosvijecenosti:"Uvideti i imenovati preimucstva civilizacije zaostalosti,a ona postoje,osobito u sferi ekonomije i urbanizacije i optimalno iskoristiti preimucstva zaostalosti.Ona su nas pocetni intelektualni kapital".
PALANKA DUHA
Mirko Djordjevic kaze da nije najveca nevolja sto ovo nije misao,vec besmislica.Sintagma"civilizacija zaostalosti"je mogla nastati samo u palanci duha.
"Sustina je u tome sto je ta misao doslovce uzeta iz spisa Nikolaja Velimirovica,pri cemu se akademik ne brine ni za navodnike,ni za izvore,kako bi otklonio sumnju u ono sto je nedopustivo-u plagijat.On je bezdarnu Velimirovicevu tiradu ponudio kao misao kojoj su se neki poceli diviti.Kao kuriozum tu je misao jedan francuski list-u odlicnom prevodu-objavio na zapazenom mestu,nasa palanka je na svoj nacin popularna.Nije Cosic sam u takvoj raboti,on ima mnogo ucenika koji slavu takve misli pronose sirom sveta",navodi Djordjevic.
POZA ILI MISLJENJE
Milos Minic je u"Ratovi u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini"zapisao:
"Cosic je gedza-gedza je Cosic.Mislim da je malo ljudi,medju koje skromno i sebe ubrajam,koji ga razumeju,koji su pronikli koliko taj covek ni sam ne zna kad je ono sto govori poza,a kad njegovo stvarno misljenje-kad govori ono sto misli,a kad govori ono sto zeli da drugi misle da on misli.Ponekad mi se cini da on misli da govori glupacima,koji nisu kadri da se sete sta je on o istom govorio juce,ili takoreci juce,sasvim drukcije po sustini od onoga sto sad govori.
Je li to prevrtljivost ili nesto drugo?Covek moze menjati misljenje pod uticajem okolnosti-nije to sramota,ali castan covek kaze da je ranije drukcije mislio nego sada,i zasto je misljenje promenio.Necastan covek zeli da druge uveri da je ono sto govori oduvek tako mislio.Sramota je varati druge,a mozda i sebe,praveci se ili tvrdeci da nije nista promenio.Cosic o ovome,ocigledno,misli drukcije".
Surova zivotna zbilja zna se,itekako,poigrati sa sudbinom obicnog coveka,pa i sa akademicima.Mozda ima pravde,a ne samo grube realnosti,u tome sto je Cosic,u svojstvu predsjednika SR Jugoslavije,zapao u poziciju da izvlaci kola iz nacionalistickog gliba u koji ih je i sam gurnuo.Zapala su u taj glib slijedeci onu politiku koju je i on ne samo podrzavao nego i osmisljavao.Moglo se vjerovati i ocekivati da ce on,u toj svojoj poziciji celnika drzave,
morati mnogo sta ciniti dijametralno suprotno svojim ubjedjenjima,pa i ratnoj politici koju je izdasno zastupao i provodio.
Da bi postigao ukidanje sankcija prema Srbiji i SR Jugoslaviji,uklanjanje blokade uspostavljene od medjunarodne zajednice,te ublazavanje izolacije Srbije i Srba,Dobrica Cosic se morao baviti i politickom ekvilibristikom.On je tu nezahvalnu vjestinu morao jasno iskazati i pred poslanicima Skupstine Republike Srpske.Da ta skupstina prihvati Vens-Ovenov plan za rjesenje ratne krize u Bosni i Hercegovini,akademik Cosic je ubjedjivao poslanike isticanjem
"nenaklonjenosti istorije prema pacenicko-herojskoj sudbini srpskog naroda".Prihvatanje i otpisivanje toga plana,
veli on,ne bi dovelo do odustajanja od borbe za formulisane nacionalne ciljeve.
Tim planom se,po Cosicu,ukazala istorijska sansa da ih srpski narod realizuje u miru."A ti ciljevi su u poslednja dva veka jedni te isti-oslobodjenje i ujedinjenje".Za njih bi se i dalje nastavila zapoceta borba,ali ne vise ratom vec mirnim sredstvima.
Htio je na taj nacin da potpali i ucvrsti iluziju srpskih poslanika o mogucem drzavnom ujedinjenju svih srpskih zemalja i svih Srba,sto bi se postiglo prihvatanjem i pristankom na Vens-Ovenov plan.I dalje ce,kaze on,"biti srpska drzava tu,gde postoji srpska kuca i srpska njiva i gde se govori srpskim jezikom".
(Dr.Fadil Ademovic-"CRKVENO BESPUCE U POLITICI")
|
