U ranoj kršćanskoj zajednici samo su se dijelu saopćavale tajnovite i teže razumljive doktrine i više svete crkvene ceremonije, što je bilo poznato crkvenim piscima pod imenom Disciplina arkane ili Disciplina Tajne. (Ovo spominje i Hugo a st. Victore u „Didascalionu“, kao „secreta sophia“, tajna mudrost, u koju su se uvodili samo izabrani studenti, oni koji su se pokazali najboljima u razumijevanju filozofije.)
Obraćenicima je bilo dozvoljeno primiti znanje svih doktrina, i sudjelovanje u sakramentima crkve, no samo nakon dugog i probnog iskušenja. Mladi kršćanin, poput učenika Pitagore, morao je proći kroz temeljita i teška iskušenja, za koja je trebalo vremena i strpljenja, pomoću kojih su bila testirana njegova sposobnost, vjera i druge kvalifikacije koje su se striktno ispitivale. U rano doba kršćanske crkve postajalo je mistično tajno štovanje, od kojeg je dio kongregacije bio isključen. Ovoj disciplini bili su najprvo podvrgnuti aleksandrijski kršćani, a nakon njih, i svi ostali.
Kongregacija je bila podijeljena na tri stupnja. Najniži su bili katekumeni, koji su se bavili osnovnim principima kršćanske religije. Slijedeći stupanj bili su zvani 'competentes'. Najviši stupanj bili su 'fideles', koji su bili načinjeni kompletnim i savršenim kršćanima, i bili su počašćeni sa nekoliko titula časti. Oni su također bili zvani iluminati (zato jer su bili prosvijetljeni s obzirom na tajne koje su bile sakrivene od nižih redova) ili inicijati (zato jer im je bio omogućen pristup znanju svetih misterija).
Misteriji crkve bili su podijeljeni, kao kod antičkih misterija, na niže i više. Samo fidelesima je bio dopušten prijem u više misterije.
Potvrda, da je doista postojalo neko tajno učenje kod ranih kršćana, može se naslutiti također iz Novog zavjeta; Matej, poglavlje 13
Post je objavljen 22.09.2021. u 11:52 sati.