Marketing
Povijest plastike
Slikovni prikaz povijesti plastike. Možda ta povijest i nije dugačka, ali je puna promjena i inovativnosti, područje ljudske civilizacije koje se je najbrže i najviše razvijalo, a razvija se i dalje. Zato pogledajte kratki slikovni prikaz uz nevedene neke značajnije godine.
1284 - Prvi zabilježeni spomen londonske kompanije „The Horners“ koja se bavila preradom rogova i kornjačevine, kao prvih prirodnih plastika.
1820-te - Pojavljuju se vulkanizirana guma, gutaperča ili gutaperka (materijal sličan kaučuku, produkt iz zgusnutog soka istoimenog tropskog drveta, a upotrebljava se kao izolacioni materijal, za izradu medicinskih instrumenata, pogotovo u stomatologiji te u galvanoplastici za otiske), parkesine (komercijalni naziv za prvu plastiku koju je proizveo čovjek – Alexander Parkes), celuloza
1823 - Macintosh je upotrijebio prirodnu gumu (sirovu gumu proizvedenu od lateksa) kako bi učinio nepromočivu pamučnu tkaninu, ‘mac’ je stvoren
1845 - Bewley je konstruirao ekstruder za gutaperču
1850 - Prvi podmorski telegrafski kabel s izolacijom od gutaperče položen je između Dovera i Kalea
1862 - Prvi prikaz Parkesina, materijala koji je prethodio celuloidu (nitro-celuloza) na Svjetskoj izložbi u Londonu
1872 - Braća Hyatt patentirala su prvi stroj za brizganje plastike
1885 - George Eastman Kodak patentirao je stroj za proizvodnju fotografskog filma baziranog na celuloidu (nitro-celulozi)
1880 - Modni trendovi uvode češljeve i kopče za kosu izrađene od nitro-celuloze, umjesto od režnjačevine
1890 - Oblikovanje nitro-celuloze pomoću zagrijavanja (tzv. termoformiranje) uvedeno je i koristi se za proizvodnju zvečki za bebe
1892 - Cross & Bevan razvili viskozu ili viskoznu svilu (rayon - Chardonnet svila
1898 - Početak masovne proizvodnje gramofonskih ploča od šelaka (shellac)
1899 - Krische and Spittler u Njemačkoj dobili nagradu za patent Casein plastike, kao zamjene za rožnjačevinu i poludrago kamenje. Proizvodi su prvi puta predstavljeni na Univerzalnoj izložbi plastike 1900. u Parizu
1909 - U britanskoj kompaniji Erinoid razvijena Casein plastika kao derivat mlijeka.
1910 - U Njemačkoj se počinju proizvoditi čarape iz viskoze (CA)
1915 - Na britanskom industrijskom sajmu (British Industries Fair), kraljica Mary vidjela je proizvode izrađene od casein plastike i naručila nekoliko komada nakita proizvedenog od tog novog materijala
1916 - Rolls Royce počinje koristiti fenol-formaldehid (phenol formaldehyde) u unutrašnjosti svojih vozila i to propagandiraju kao novost
1919 - Eichengrun proizvodi prvi prah celuloznog acetata za prešanje
1921 - Početak značajnijeg rasta izrade fenolnih kalupa posebno za izradu elektro izolacija, a 1930 radi ojačavanja izolaciji se dodaju i fenolni laminati
1922 - Staudinger objavio svoj rad u kojem navodi da je plastika sastavljena od dugolančanih molekula, a to ga dovodi do Nobelove nagrade 1935. godine
1924 - Rossiter u kompaniji "British Cyanide" razvija urea-tiurea formaldehidne smole, naknadno komericalno predstavljeno kao prvi prozirni termootporni prah za kalupljenje, a danas se prah urea formaldehidnih smola koristi za izradu ljepila u drvnoj industriji.
1926 - Trgovačka kuća "Harrods" predstavila je prve obojane termootporne pribore za jelo koje su proizveli razni proizvođači kao što su: "Brookes and Adams", "The Streetly Manufacturing Company" i "Thomas De La Rue and Co".
1926 - Eckert i Ziegler patentirali su prvi komercijalni stroj za brizganje plastike
1929 - Kompanija "Bakelite Ltd" zaprimila je ikad najveću narudžbu fenolnog praha za kalupljenje, a za izradu Siemensovih kućišta za telefone
1930 - U američkoj kompaniji "3M" izumljena je prva prozirna ljepljiva traka - ‘Scotch tape' (kod nas poznatiji kao 'selotejp')
1932 - Patentiran je vijak za plastificiranje u prostupku injekcionog prešanja
1933 - 21. prosinca osnovan BPF - The British Plastics Federation - prvi predsjednik bio je Charles Waghorne iz kompanije Insulators Limited.
1933 - Fawcett i Gibson istraživači iz britanske kompanije ICI - Imperial Chemical Industries, (slučajno) otkrili ili bolje rečeno proizveli polietilen (PE)
1933 - Istraživač Crawford u kompaniji ICI razvio je prvu komercijalnu sintezu poli(metil metakrilata) - poly(methyl methacrylate) – (PMMA) - koji se kasnije koristi kao lagana i nelomljiva alternativa staklu, tzv. akrilno staklo ili pleksiglas
1935 - Proizvođač Troester u Njemačkoj proizveo prvi ekstruder za termoplastične mase
1935 - Carothers i DuPont patentirali najlon (nylon)
1936 - Proizvodnja prvih avionskih prozora od materijala komercijalnog naziva 'Prespex" - u stvari od poli(metil metakrilata) odnosno akrilnog stakla danas poznatijeg kao pleksiglas
1937 - Inženjeri Columbo i Pasquetti u Italy proizveli prvi dvovijčani ekstruder
1937 - Prva komercijalna proizvodnja polistirena (PS) - polystyrene, u njemačkoj kompaniji "IG Farben"
1938 - U Sjedinjenim američkim državama započela puna proizvodnja najlon 6 vlakana (nylon 6-6 ili nylon 6,6 - a u široj upotrebi samo kao nylon 6)
1938 - Proizvedena prva četkica za zube s najlonskim vlaknima
1938 - Istraživač Plunkett iz američke kemijske kompanije "DuPont" (E. I. du Pont de Nemours and Company) otkrio PTFE - politetrafluoroetilen (polytetrafluoroethylene) - danas komercijalnog naziva Teflon
1939 - Prva komercijalna proizvodnja polietilena (PE) u britanskoj kompaniji ICI
1939 - izbijanje rata - plastika postaje strateški materijal
1940-te - Upotreba polietilena (PE) u radarima kao izolacija na električnim vodičima
1940 - Prva proizvodnja PVC-a - polivinil klorida (polyvinyl chloride) u Velikoj Britaniji
1940 - DuPont uvodi u proizvodnju poliakrilonitril (polyacrylonitrile) – (PAN), kao jedan od prvih konstrukcijskih materijala
1941 - Istraživači Whinfield and Dickson iz Calico Printer's Association iz Manchestera, patentirali su polietilen teraftalat (polyethylene terephthalate) (PET); prethodno su stvorili prva poliesterska vlakna nazvana Terylene.
1942 - Istraživač Dr. Harry Coover iz američke kompanije „Estman Kodak“ prvi je otkrio super ljepilo - ( ‘Super Glue’( (metil cijanoakrilat - methyl cyanoacrylate)
1943 - Izgrađeno prvo pilot postrojenje za proizvodnju politetrafluoroetilena - polytetrafluoroethylene (PTFE), komercijalno nazvanog Teflon
1945 - Proizvodnja „Sqezy bottle“ (plastične boce s metalnim vrhom i dnom, s otvorom i plastičnim čepom na vrhu, koja se može stisnuti) od polietilena niske gustoće (PE-LD ili LDPE) inicirao je brzu ekspanziju industrijske proizvodnje pakiranja za šampone i tekuće sapune, zamijenivši dotadašnje staklene boce
1947 - Formica melamine obrađen s dekorativnim laminatima predstavljen u Velikoj Britaniji
1948 - Proizveden akrilonitril-butadien-stiren (acrylonitrile-butadiene-styrene) (ABS)
1948 - Švicarski inženjer George de Mestral izumio Velcro (kod nas poznatiji kao čičak traka), koji je kasnije patentiran 1955
1948 - Predstavljene 12 inčne „long plejke“ – gramofonske ploče izrađene od polivinil klorida (PVC-a)
1949 - Proizveden prvi Airfix – model aviona za sastavljanje, dijelovi izrađeni od polistriena (PS)
1949 - High impact polystyrene – polistiren visoke žilavosti (HIPS) predstavljen kao komercijalna plastika
1949 - U Sjedinjenim američkim državama predstavljeni proizvodi za kućanstvo „Tupperware“ izrađeni od polietilena niske gustoće (PE-LD ili LDPE)
1949 - U DuPontu izumljena ‘Lycra’ (rastezljiva vlakna) na osnovi poliuretana
1950-te - Pojavile su se polietilenske vrećice
1950-te - Predstavljanje akrilonitritnog butadien stirena acrylonitrile-butadiene-styrene (ABS) kopolimera
1950 - Kompanija ICI otvara novu tvornicu u okrugu Redcar (Velika Britanija), za proizvodnju Terilena - Terylene
1951 - Festival Britanije
1953 - Komercijalna proizvodnja polieterske tkanine uvodi pojmove 'drip dry' (samo sušeće, brzo sušeće) i ‘non-iron’ (ne gužva se, ne treba se peglati)
1954 - DOW Chemical predstavio polistirensku pjenu
1955 - Prva proizvodnja polietilena visoke gustoće (PE-HD ili HDPE) u Velikoj Britaniji
1956 - 'Reliant Regal 111', prvi komercijalno uspješan automobil od plastike armirane sa staklenom vunom pušten u prodaju
1956 - Kompanija 'Eero Saarinen' predstavila stolicu komercijalnog naziva 'Tulip Chair' napravljenu od plastike ojačane staklenom vunom.
1956 - Kompanija DuPont prijavila patent za prvi acetal – (polyoxymethylene (POM)
1957 - Kompanija „Knerr & Medlin, Wham-O Toy“ predstavila plastični krug kao „Hula Hoop“
1957 - U talijanskoj kompaniji Montecatini prva proizvodnja polipropilena - polypropylene (PP) korištenjem Ziegler-Natta katalizatora
1958 - Prva proizvodnja polikarbonata – polycarbonat (PC) (Bayer i General Electric)
1958 - „Lego“ je patentirao sustav plastičnih kockica za sastavljanje proizvedene od celuloznog acetata - cellulose acetate (CA), a kasnije su kockice izrađivane od polimera akrilonitrilni butadien stiren - acrylonitrile- butadiene-styrene (ABS)
1959 - Na Američkom međunarodnom sajmu igračaka kompanija Mattel predstavila lutku „Barbie“
U ranim 60-tim – predstavljene akrilne boje na vodenoj osnovi
1960 - Kompanija DuPont pokrenula proizvodnju kopolimera etilen vinil acetata - ethylene-vinyl acetate (EVA kopolimer)
1962 - Kopmanija DuPont započela porizvodnju poliamidnih folija i lakova
1962 - Uspješno obavljena prva implatacija silikonskih grudi
1965 - DuPoint je prvi razvio Kevlar® (para-armidno sintetičko vlakno)
1966 - Započela izrada spremnika goriva postupkom injekcijskog upuhavanja
1967 - Kompanija „Zanota“ proizvela prve stolice puhane od poli vinil klorida - polyvinyl chloride (PVC) koje su dizajnirali Scolari, De Pas i Lomazzi
1969 - Neil Armstrong postavio najlonsku - nylon američku zastavu na Mjesec.
1970 - Kompanija „Wavin/British Gas„ u Velikoj Britaniji prvi puta upotrijebila žute tlačne cijevi za plin izrađene od polietilena visoke gustoće (PE-HD ili HDPE) tzv. 'Yellow pipe'
1973 - Predstavljene boce za piće izrađene od poletilen teraftalata - pterephthalate (PET)
1973 - Američka kompanija „Motorola“ predstavila prvi komercijalni mobilni telefon kojeg je dizajnirao Martin Cooper
1976 - Plastika u najrazličitijim formama postaje najviše korišteni materijal u svijetu
1977 - Kompanija ICI prva je pripremila polietereterketon - polyaryletheretherketone (PEEK)
1979 - Ugrađen prvi PVC-U dvostruko ostakljeni prozor
1980 - Prva proizvodnja linearnog polietilena niske gustoće - linear low density polyethylene (PE-LLD ili LLDPE)
1980 - Prvi puta u Velikoj Britaniji ugrađene tlačne cijevi za pitku vodu tzv. 'Blue pipe'
1982 - Prvo umjetno srce, izrađeno pretežito od poliuretana - polyurethane, implatirano u čovjeka
1983 - Tanki plastični 'Swatch' sat napravljen je od 51 pretežito plastične komponente
1983 - Kompanije ICI i Bayer prestavile PEEK, PPS (polyphenyene sulphide), i PES (polyether sulphone)
1987 - BASF u Njemačkoj proizveo poliacetilen – polyacetylene, materijal koji ima dvostruko bolju elektro vodljivost od bakra.
1988 - Predstavljen trokut sa strelicama kao simbol recikliranja
1989 - U Cambrigeu otkriven prvi svijetleći polimer (light emitting polymer) – polietin - poly-ethyne (LEP)
1990 - Kompanija ICI predstavila Biopol, prva komercijalno dostupna biodegradabilna plastika
1991 - Dyson’s vakuumski usisavač predstavljen u Japanu
1994 - Predstavljen prvi auto 'Smart' izrađen od obojanih i laganih fleksibilnih polikarbonatnh ploča
1998 - Zanussi proizveo prvi samostojeći hladnjak Oz s izolacijom i vanjskim površinama izrađenim od poliuretanske pjene (PUR)
2000-te - Nano-tehnologija primijenjena u raznim polimernim i kompozitnim aplikacijama
2000 - Predstavljen prvi komercijalni poleoleofin s matelocenom kao katalizatorom
2001 - Prema zamisli Tony Fadella, nezavisnog izumitelja, kompanija „Apple Computers“ razvila iPod.
2005 - NASA istražila prednosti materijala zasnovanog na polietilenu - RFX1, kao materijala za svemirske brodove koji će biti poslani na Mars
2005 - Ustanovljen Polycond projekt kako bi se pronašli vodljivi polimeri
2008 - Airbus 380, koji sadrži 22% plastike ojačane ugljičnim vlaknima sletio u Heathrow
2009 - Boeing 787 (nazvan kao 'Boeing's Plastic Dream' – Boingov plastični san) pušten u upotrebu, njegova sva oplata napravljena je od plastičnih kompozitnih materijala i ukupno 50% dijelova aviona izrađeni su od plastike
Post je objavljen 14.11.2011. u 20:56 sati.