Zvornik se prvi put spominje u historiji 1410 godine i to pod imenom Zvonik, a 1519 godine pod sadasnjim nazivom Zvornik.
Zvornicki stari grad (tvrdjava) nastao je znatno ranije, vjerovatno u drugoj polovini XIII ili na pocetku XIV stoljeca. Pocetkom XV stoljeca ispod zvornicke tvrdjave (van zidina Starog grada) formiralo se i podgradje Podvoznik (danasnji Zvornik) koji je najveci uspon u srednjem vijeku (u predturskom periodu) imao u prvoj polovini XV stoljeca.
U Zvorniku i Visokom su se u prvoj polovini XV stoljeca razvile najjace dubrovacke naseobine (kolonije) na podrucju srednjovjekovne Bosne. Usporedo sa privrednim razvojem, Zvornik dobija sve odlike naprednog gradskog naselja koje se ogleda u uredjenju gradske uprave, spoljnem izgledu grada i u svim drugim oblicima svakodnevnog zivota. Zato nije slucajno sto su docnije Turci od njega napravili svoj administrativni centar, odnosno sandzak.
Osvajanjem Despotovine (1459.) isti turski komandanti nastavili su operacije i s lijeve strane Drine, u Bosni. Tako su zvornicko i srebrenicko podrucje, kao i Usora, potpali pod tursku vlast, najvjerovatnije, pocetkom 1460 godine i bice u sastavu Turske carevine vise od cetiri stoljeca (1460-1878). U osvojenim krajevima Turci su formirali vece administrativno-politicke jedinice koje su se zvale sandzaci.
Na teritoriji nekadasnje bosanske drzave nakon njenog osvajanja formirali su tri sandzaka: bosanski (1463), hercegovacki (1470) i zvornicki (1480). Od osnivanja zvornickog sandzaka pa sve do 1851 godine Zvornik ce biti sjediste ovoga sandzaka od kada prelazi u Tuzlu, ali ce se i dalje zvati zvornicki sandzak.
Zvornickom sandzaku pripadala je cijela sjeveroistocna Bosna (prostor izmedju Drine, Save i Bosne), a jednom svojom polovinom protezao se i na zapadnu Srbiju (Macva, donje i srednje Podrinje). Zvornicki sandzak je bio administrativno podijeljen na kadiluke kao sire i nahije kao uze administrativne jedinice. U 16. stoljecu imao je 8 kadiluka (srebrenicki, brvnicki, zvornicki, sabacki, krupanjski, tuzlanski i bijeljinski) i 31 nahiju od kojih se 21 nalazila na bosanskoj, a 10 na srbijanskoj strani.
Radi cuvanja granica od neprijatelja i puteva od hajduka i razbojnika, Turci su osnivali kapetanije. U cijelom bosanskom alajetu (pasaluku) bilo ih je 1829 godine 39, od kojih tri u zvornickom sandzaku: Zvornik, Tuzla i Gradacac.
Godine 1878 tursku vlast je zamjenila austrougarska. U to vrijeme je Zvornik kotarsko (sresko) srediste sa razvijenim zanatstvom i trgovinom. U Zvorniku je Austrija imala jak garnizon koji je 1910 godine imao 651 vojnika i oficira. Za vrijeme austrougarske u Zvorniku su osnovana kulturno-prosvjetna drustva "Prosvjeta", "Gajret" i "Napredak".
Za vrijeme Kraljevine Jugoslavije (1918-1941) Zvornik je srediste sreza, koji se prostirao u granicama gotovo neizmijenjenim iz vremena austrougarske okupacije. Od 1929 godine je pripadao Drinskoj banovini sa sredistem u Sarajevu, a stalno se nalazio u sastavu okruga tuzlanskog i imao je deset opstina.
U toku II svjetskog rata (1941-1945) Zvornik je bio u sastavu tzv. Nezavisne Drzave Hrvatske. Odmah po formiranju kvislinske vlasti on postaje kotarsko (sresko) mjesto i sjediste ustaskog logora, administrativno ukljucen u Veliku zupu Usora i Soli, cije je sjediste bilo u Tuzli.
Po zavrsetku II svjetskog rata Zvornik je bio u sastavu prvo Federativne Narodne Republike Jugaslavije, a zatim Socijalisticke Federativne Republike Jugoslavije. Proglasavanjem drzavnosti Republike Bosne i Hercegovine i otpocinjanjem agresije Socijalisticke Republike Jugoslavije na Bosnu i Hercegovinu, otpocinje teror i genocid nad Bosnjackim i drugim ne srpskim stanovnistvom Zvornika i cijeloga Podrinja. Direktna posljedica toga je iseljavanje i etnicko ciscenje te samoproglasenje tzv. Republike Srpske, vjestacke i nelegitimne paradrzavne tvorevine koja je u Daytonskom sporazumu na neki nacin legalizovana kao takva, sto je opet ublazeno formulacijom da se radi o dijelu suverene i samostalne Republike Bosne i Hercegovine.
Tako da Zvornik danas, tom novom i neshvatljivom administrativno-politickom podjelom, pripada Republici Srpskoj i usprkos tome se nalazi u Republici Bosni i Hercegovini, jedinoj republici na svijetu koja u svome sastavu kao administrativno-pravnu cjelinu ima jos jednu republiku.
O ovom najnovijem u nizu genocida nad Bosnjacima Podrinja citajte na drugim stranama ove nase sehare uspomena i dragosti, jer bi ovaj historijski pregled o Zvorniku, u suprotnom postao preopsiran1.
1 Ovaj tekst je preuzet iz knjige "Zvornik" od našega cijenjenog sugradjanina Mehmeda Hudovica, za što imamo autorovu suglasnost