Marketing
Tri veka francuskih banknota
Skoro potpuno prazna državna kasa Francuske krajem 17. i početkom 18. veka naterala je kralja Luja XIV na monetarnu reformu. Domišljati kralj 1703. godine naređuje povlačenje kovanog novca iz opticaja, njegovo kontramarkiranje i ponovno vraćanje u opticaj ali po višem kursu - većoj vrednosti.
Kako A. Pik navodi u svom Katalogu "Svetski papirni novac" dugovanja vlade, odnosno države se povećavaju naročito nakon smrti Luja XIV. Očajna finansijska situacija u Francuskoj učinila je da vlada pozove Škota, Džona Loua da pokuša da sredi finansijske probleme.
Dž. Lou 1716. godine dobija saglasnost za osnivanje "Banqu Generale". Uvodi "Eki" (talir) u obliku banknote. Nema sumnje Louov poduhvat je bio uspešan i nakon 2 godine -1718, "Glavnu banku" preuzima francuska vlada i u opticaj se puštaju "LIVRE TOURNOIS" i akcije dveju, u to vreme, najvećih kolonijalnih kompanija "Indijske kompanije" i "Istočne kompanije". No, prvi lepi uspesi na finansijskom planu kratko su prijali. Džon Lou je bio uvučen u opasne novčane kao i transakcije sa akcijama koje su rezultirale potpunim finansijskim krahom i zatvaranjem banke. Tako da Lou napušta Francusku bez novčane nagrade za svoj rad. Ipak, njegov četvorogodišnji boravak i rad u Francuskoj imaju veliki značaj za notafiliju. Tokom dvogodišnjeg rada "La Banque Generale" od 16.6.1716. - 18.10.1718. godine u opticaj su puštene banknote u osam nominala i to od 10, 40, 100, 400 i 1000 ekija, kao i 10, 50, 500 ekija posebno poslednja 4 meseca postojanja Banke od 8.6.1718 - 18.10. 1718. godine.
Sa preuzimanjem Banke od strane države i promene naziva u "La Banque Royale" dolazi i do promene naziva valute - u livru. U periodu od 1.4.1719. - 2.9.1720. godine u opticaj su puštene banknote u 12 nominala sa različitim datumima i to: 10, 100, 1.000 i 10.000 livri u prvoj emisiji, dok su u drugoj u promet puštene sledeće nominale: 10, 100, 1.000, 10.000, 10, 100,10 i 50 livri.
Nema sumnje da su emisije novčanica od 1716. do 1720. bile velike. Na to ukazuju krupne nominale 400, 500, 1.000 ekija, 1.000 i 10.000 livri. Za normalan promet i finansijske transakcije valjalo je obezbediti i odgovarajuću količinu manjih nominalnih vrednosti. Ako se ima u vidu i to da je Francuska u to vreme bila velika kolonijalna sila, sa jakom plaćeničkom vojskom, moćnim transkontinentalnim trgovačkim kompanijama, možemo zaključiti da je tokom te četiri godine štamparija novca radila punom parom, dok su visoki bankarski zvaničnici zaduženi za ručno potpisivanje novca imali pune ruke posla.
Nije nam poznato da li je došlo do zamene novčanica koje su ostale u posedu stanovništva, ali po svemu sudeći nije zbog potpunog kraha banke. Zato je interesantno da su ove novčanice veoma retke i da će ih većina kolekcionara videti samo u katalozima. Nešto lakše se može nabaviti apoen od 10 livri iz 1720, znatno teže 100 livri. Banknote od 50 i 100 livri iz 1720. su veoma retke dok se ostale nominale posebno iz ranijih godina veoma retko nude i to po veoma visokim cenama.
Nema sumnje da je iskustvo stečeno sa banknotama Glavne i Kraljevske banke u Francuskoj bilo veoma "bolno" i dobro zapamćeno medu stanovništvom a dakako i poslovnim ljudima. Jer, punih 55 godina je trebalo da prođe da bi "Caisse d'Escompte" izdala 1776. godine banknote u apoenima od 200, 300, 600 i 1.000 livri.
Autor: Dušan Ivanović
Izvor: časopis "dinar", br. 11, 1999.
Ključne riječi: papirni novac, Francuska, povijest,
Keywords: paper money, France, history
English title: Three Centuries of French Banknotes
Translate this article on English with Translate Google.
Post je objavljen 06.10.2008. u 22:57 sati.