9. Jotovanje (pravila i izuzeci)
Jotovanje je morfološki uslovljena alternacija koja se dešavala davno u jeziku. Naziv potječe od grčkog imena za glas j(grč. jata). Događa se4 kada se nepalatalni glasovi d, t, l, n, k, g, h, b, p, m, v, z, s nađu ispred palatala j.
10. Nepostojano A (pravila i izuzeci)
U našem jeziku uočljivo je javljanje samoglasnika ''a'' u nekim pozicijama, a da se taj vokal u drugim pozicijama tih istih riječi ne javlja. ''a'' se javlja u nominativu jednine i genitivu množine. Porijeklo ove pojave vezuje se za prošlost jezika. Nepostojano ''a'' vodi porijeklo od poluglasa u slaboj poziciji (onog koji se gubio). Postojano ''a'' vodi porijeklo od poluglasa u jakoj poziciji(onog koji se lokalizirao)
11. Prelazak l u o (pravila i izuzeci)
Prelazak l u o je morfološki uslovljena alternacija koja se dešavala davno u jeziku. L koje nije vokal prelazi u 'o' koje jeste.
12. Latinica
Najstariji tekst pisan latinicom je Res i zakon sestara dominikanskog reda u Zadru iz 1345. godine. Od srednjeg vijeka do 19. st. Hrvati pišu svim trima pismima, ali od sredine 14. st. sve se više koristi latinica koja će postati jedinim hrvatskim pismom.
13. Ćirilica
Ř Već se u 10. stoljeću među Ćirilovim učenicima u Bugarskoj pojavilo drugo pismo - ćirilica.
Ř Iako nosi ime po Ćirilu, ćirilica nije njegovo djelo.
Ř Ćirilica je stvorena na temelju grčkog alfabeta u smislu povezivanja slavenskih pravoslavnih crkava s grčkom, što se kosi s Ćirilovim zamislima o neutralnosti.
Ř Prva knjiga pisana tim pismom je Misal po zakonu rimskoga dvora (Missale Romanum Glagolitice) iz 1483 koji je tiskan u Kosinju, u Lici te se popularno naziva i Kosinjski misal.
14. Bosančica
- bosančica je osobita inačica. Pojavljuju se još i nazivi: bosanica, bosanska azbukva, bosanska ćirilica, hrvatsko-bosanska ćirilica, bosansko-dalmatinska ćirilica, bosanska brzopisna grafija, zapadna varijanta ćirilskog brzopisa, zapadna (bosanska) ćirilica, harvacko pismo, rvasko pismo, arvatica, arvacko pismo, poljičica, poljička azbukvica, sarpski. Naj poznatiji spomenik na bosančici je povelja Kulina Bana koja je napisana 27. 08. 1189.g.
15. Arebica
nastala je ulaskom Bosne u osmanlijsko-islamski civilizacijski i kulturni krug.
U periodu od 15. di 20. st. u Bosni je na bazi ovoga pisma nastala jedna specifična naporedna pismenost spram pismenosti na bosančici.
Bošnjaci, koji su prakticirali islam kao svjetonazor i vjeru, kao moral i kulturu, proizveli su arebicu, arapsko pismo prilagođeno fonetskom sistemu bosanskog jezika.
Oni su služili ovim pismom kao i bosančicom, i nisu bili nepismeni.
Na ovom pismu je nastala jedna neobična, bogata duhom i umjetnosću, književnost, nazvana alhamijado književnost
Najstariji bosanski teks pisan arapskim pismom je Početnica iz doba Mehmeda II. el- Fatiha (1451.-1481.). U 19. i 20. st. bilo je pokušaja i nastojanja da se arapsko pismo fonetizira, adaptira fonetici bosanskog jezika. Najuspješniji je bio Džamaludin Čaušević. Njegov način pisanja zvao se matufovača, mektebica (Matuf, nadimak). Štampanje njiga matufovicom završeno je 1941. god.
16. Begovica
To je pismo sandžak-begova.
Još se koristi naziv žensko pismo, jer su njime pisale najčešće žene.
Ovo pismo je jako slično bosančici
Post je objavljen 11.11.2007. u 01:59 sati.