Opcepoznata je cinjenica da su za nedavne krvave ratove na prostoru bivse Jugoslavije ideolosku pripremu izvrsile nacionalisticki orijentirana kultura i drustvene nauke,prije svih ideoloski utemeljena historiografija.Bez svijesti o svom epistemoloskom preispitivanju,o cemu je argumentirano pisao Ugo Vlasavljevic u knjizi"Univerzitet i Lepoglava",ovdasnje drustvene nauke su jos uvijek u sluzbi nacionalistickih ideologija.O tome zorno svjedoci i nedavni istup Milorada Ekmecica,jednog od najistaknutijih utemeljivaca velikosrpske ideologije u historiografiji,na naucnom skupu u Banja Luci,sto ga je organizirao Milorad Dodik za potrebe svoje secesionisticke politike u BiH.
Ekmecic u nekoj vrsti ideoloski zasnovanog historiografskog eseja daje nacrt nove forme velikosrpske ideologije i njenih strategijskih ciljeva u buducnosti.On nastoji,kako je to cinio i ranije u ideoloskoj pripremi bosanske klaonice,
da toboznje ekspertsko znanje pretvori u istu onu ideolosku moc koja ce se pamtiti po konclogorima,genocidu nad Bosnjacima i bosnjackim,hrvatskim i srpskim ratnim grobljima.
IZRAVNI ULAZAK DRUSTVENIH NAUKA U PROSTOR NACIONALISTICKE IDEOLOGIJE I TVORBU DESNICARSKIH POLITICKIH KONCEPCIJA OTPOCEO JE U FORMI RATA ZA JEDNU JEDINU I NEUPITNU,
APSOLUTISTICKI ZASNOVANU INTERPRETACIJU NACIONALNE PROSLOSTI.ZATO SU HISTORIOGRAFIJA I NACIONALISTICKI ORIJENTIRANI KVAZIHISTORIJSKI ROMANI UTEMELJENI NA COSIC-ARALICINOM ROMANESKNOM MODELU POSTALI KONCEM PROSLOG STOLJECA IDEALNIM SREDSTVIMA POMOCU KOJIH JE NACIONALIZAM RAZVIJAO SVOJE KSENOFOBICNE,RASISTICKE KONCEPTE POVIJESTI I SPUSTAO IH U MASU KAO NEKU VRSTU LAZNIH RELIGIJSKIH SLIKA.
Jos od Niceovog objasnjenja da se historiografija utemeljuje u tri osnovna koncepta(kritickom,arhivarskom i monumentalistickom),preko koncepcija povijesti francuskih analista,do obrata sto ga je izvrsila teorija novog historicizma,traje znanstveno nepovjerenje u sisteme historiografskih predocavanja proslosti.Historiografija kao pobjednicka ideoloska naracija i ne radi nista drugo do podredjuje slike proslosti zacrtanom ideoloskom cilju.
Paradigmatican primjer u tom pogledu jeste Ekmecicev banjalucki istup u kojem je na osnovu niza pazljivo biranih i ideoloski interpretiranih historijskih fakata dat ideoloski okvir nekog buduceg osamostaljenja Republike Srpske i njenog pripajanja Srbiji.Ekmecicu je,ocigledno je to iz njegovog referata sto su ga u pretproslom broju objavili sarajevski"Dani",stalo da izborom jednog,a potpunim izostavljanjem drugog,suprotnog niza cinjenica,zacrta nove ciljeve velikosrpske ideologije.Ideoloska historiografija i zivi upravo od takvog manipuliranja nizovima historijskih
dokumenata i fakata,te od teorije fikcionalno uspostavljenih teleogenticnih historijskih zapleta.To znaci da historiograf izlazi iz podrucja znanstvenog u narativni diskurs,ciji krajnji rezultat jeste fikcionalizacija historije i postavljanje vlastite ideologije za telos,odnosno cilj cijem ostvarenju su upravljena sva povijesna zbivanja.
Otud su subjekt Ekmeciceve historiografske naracije iskljucivo bosanski Srbi,koji po njemu nisu radili nista drugo u povijesti do borili se za ostvarenje utopijske predstave velike Srbije.Na toj osnovi on esencijalisticki reducira povijesni identitet bosanskih Srba,tvrdeci da oni tokom historije nisu realizirali niti jednu drugu politicku ideju i ideologiju do velikosrpske.Takav koncept srpske nacije kao povijesnog subjekta Ekmecic puni razlicitim fobijama,
pretvarajuci njegovu borbu protiv osmanskih osvajaca i austrougarskog kolonizatora u rasisticku i ksenofobicnu povijesnu naraciju kojoj je zadatak da pokaze kako nikada u povijesti Srbi nisu uspostavljali nikakvu
vrstu saveza i saradnje s drugim bosanskim etnijama,nego su toboze samo sanjali velikosrpski san.Takva historiografska naracija nastoji ubijediti bosanske Srbe da su stalne povijesne zrtve drugih bosanskih nacija i negativno postavljene medjunarodne politike prema srpskim politickim teznjama,te da ne mogu opstati u buducnosti izvan granica velike Srbije.Tako se na osnovu lazne slike proslosti gradi utopijska konstrukcija buducnosti,pri cemu lazna proslost biva osnovom utopijske konfiguracije koja postaje,kako bi rekao znacajni ruski knjizevni teoreticar Mihail Epstejn,okupatorom ukupne individualne i kolektivne sadasnjosti,ali i buducnosti.
Ekmecic je,ustvari,jedan od rodonacelnika ideoloske historiografije u BiH,a tri nacionalisticki postulirane historiografije,bosnjacka,hrvatska i srpska,nalaze se danas u stanju rata za proslost.U onoj mjeri u kojoj su ideologizirane,one su i fikcionalizirane.Otud se namjesto znanstvenim diskursom one sluze razlicitim jezickim figurama,pri cemu historiograf postaje losa kopija romansijera.Ekmecicev primjer je u tom pogledu paradigmatican.On nikad nije uspio doseci stil ni najlosijeg romansijera,a kamoli Andrica,kao tvrdi Nenad Filipovic proglasavajuci ga u proslonedjeljnoj"Slobodnoj Bosni"za jednog od najvecih srpskih historicara.Za razliku od Andricevih,Ekmeciceve historiografske metafore su ubijale.Iznova pustene u ideoloski opticaj,one ocrtavaju zlokobnu buducnost BiH i njenih etnickih zajednica.
("Oslobodjenje")
Post je objavljen 19.09.2007. u 17:05 sati.