Pentagram se oduvijek povezivao sa misterijama i magijom. Najjednostavniji je način crtanja zvijezde –jednim potezom, jednom linijom, tako da ga ponekad zovu Beskrajni čvor. Druga imena su Goblinov krst, Pentalpha, Vještičije stopalo, Đavolja zvijezda i Solomonov pečat (mada se taj naziv više odnosi na heksagram).
Dugo se vjerovalo da je pentagram moćna zaštita od zla i demona, tako da se nekad nosio kao amulet za sretan povratak kući. Stara narodna pjesma “Green Grow the Rushes” spominje pentagrame koji su se postavljali iznad vrata i prozora. Moć i simbolizam pentagrama multiplicirali su se kroz historiju. Danas je sveprisutan simbol neo-pagana i ima višestruko magijsko značenje.
Pentagram kroz povijest
Simbolu pentagrama danas su pripisana mnoga značenja i veliki značaj. Mnoga od njih veoma nedavna. Ipak kroz istoriju je njegova upotreba, u mnogim kontekstima bila vrlo raširena.
- 3500 godine p. h. e. pentagram je korišten u Uru u drevnoj Mesopotamiji kao simbol kraljevske moći.
-Kod Hebreja je simbol istine i označava pet knjiga Tore.
-U Staroj Grčkoj nazivan je pentalpha, geometrijski nastala od pet slova A. Koristili su ga Pitagorejci. Za razliku od ranijih civilizacija, Grci slovima svog alfabeta nisu pripisivali simbolička značenja, ali su određeni simboli postali povezani sa oblicima i pozicijama slova. (npr. Gammadion, Alfa-Omega).
-Za gnostike, pentagram je “blješteća zvijezda”.
-Za Druide bio je simbol Božanstva.
-U Egiptu simbolizira “utrobu podzemlja”.
-Paganski Kelti su ga mistično povezivali sa boginjom smrti i podzemlja – Morrigan.
-Srednjovjekovni hrišćani smatrali su pentagram simbolom pet rana Hristovih.
Prvi hrišćanski imperator Konstantin koristio je pentagram zajedno sa chi-rho simbolom na svom pečatu i amajliji.
-U legendi o Sir Gawainu i Zelenom vitezu, pentagram je Sir Gawainov glif, iscrtan zlatom na njegovom štitu, simbolizirajući pet viteških vrlina.
-U srednjem vijeku, “beskrajni čvor” bio je simbol istine i zaštita od demona. Korišten je za ličnu zaštitu i zaštitu prozora i vrata.
Pentagram sa jednim vrhom gore simbolizirao je ljeto, a sa dva vrha prema gore označavao je zimu.
Inkvizicija je vremenom počela smatrati da pentagram sa dva vrha prema gore simbolizuje jarčevu glavu, odnosno, prema njihovom shvatanju, đavola. U progonu “vještica” pentagram po prvi put postaje simbolom “zla” i nazvan “vještičije stopalo”.
Ponovnim razvitkom hermetizma simboli ponovo stiču veliku važnost. Koncept čovjeka kao mikrokosmosa analognog makrokosmosu – univerzumu duha i tvari dio je tradicionalnih okultnih učenja i istočnih i zapadnih filozofija. Kako gore, tako i dole, slavna je rečenica Hermesa Trismegistosa. Uspravni pentagram nalikuje čovjeku raširenih ruku i nogu. Crtež pripisan Agripi ili Tycho Braeu (1582) ilustruje tu sličnost, pomoću pet planeta i Mjeseca kao početne tačke – genitalija.
Kasnije je pentagram postao simbol povezanosti glave sa četiri uda, odnosno čiste koncentracije NEČEGA, to jest duha u četiri tradicionalna elementa.
Kod Slobodnih zidara, čovjek kao mikrokosmos povezuje se sa petokrakim Solomonovim pečatom. U spravan pentagram označavao je Majstora lože. Geometrijske karakteristike i struktura “Beskrajnog čvora” prepoznati su i simbolički inkomporirani u 72 stepena kompasa.
Ženski ogranak masonerije koristio je petkoraku “Istočnu zvijezdu” kao svoj amblem. Svaki krak označavao je po jednu heroinu iz Biblije.
Ni jedna grafička ilustracija koja bi povezivala pentagram sa zlom ne pojavljuje se do devetnaestog stoljeća. Jedan od prvih “modernih” magova Eliphas Levi uspravni pentagram (sa jednim krakom gore) smatra simbolom čovjeka-mikrokosmosa, dok je izvrnuti (dva kraka gore) jarčeva glava – simbol Baphometa. U ritualnoj magiji “ritualom pentagrama” se zazivaju elemntali, odnosno otklanjaju nepoželjni uticaji.
1940 Gerald Gardner je usvojio pentagram sa dva kraka gore, kao sigil drugestepene inicijacije u novoformiranim neo-paganskim vještičijim ritualima, koji će kasnije postati pozvani kao Wicca. Pentagram sa jednim krakom gore zajedno sa uspravnim trokutom simbolizirao je inicijaciju trećeg stepena.
Pentagram također nalazi svoje mjesto na wiccanskom oltaru označavajući tri aspekta Boginje (djevica, majka, starica) i dva aspekta Boga (umirući i uskrsavajući).
U kasnim 60-tim pentagram ponovo postaje široko rasprostranjen simbol koji se nosi na amuletima i učvršćuje se kao zajednički neo-paganski i wiccanski simbol, apsorbrirajući mnoge mistične aspekte i asocijacije koje se vežu za drevni folklor. I pored toga, svoju moć i prijemčivost ovaj simbol mnogo više duguje svojoj asocijativnosti i unificiranosti nego svojoj drevnosti, tako da je među neo-paganima danas sveprisutan.
Post je objavljen 28.05.2006. u 01:38 sati.