KUBA: DATI VIŠE ŽIVOTA GODINAMA
Piše: Iris Armas Padrino
Specijalni izveštač AIN
Starenje stanovništva je fenomen koji se dešava u čitavom svetu, i mada su razvijena područja ona koja se češće susreću sa tom situacijom i u nekim nerazvijenim zemljama se beleži progresivan rast prosečne starosti njihovih žitelja.
Niske stope plodnosti i rađanja i produženje životnog veka, koji u slučaju Kube dostiže skoro 77 godina, smanjuju broj mladih u društvu i zbog toga dolazi do porasta broja starijih.
Programi kontrole rađanja koji se sprovode u državama u razvoju isto tako određuju ubrzano starenje njihovog stanovništva.
Ostrvo postaje primer toga, sa milion i 630 hiljada ljudi starijih od 60 godina, skoro 15 % stanovnika, a prema procenama za 2025 g., jedna četvrtina onih koji budu živeli na ostrvu preći će tu granicu zahvaljujući prioritetnom državnom planu brige za ljude trećeg doba.
1959 g., 6% Kubanaca je prelazilo tu starosnu granicu.
Prema podacima koje je izneo Fond za stanovništvo Ujedinjenih Nacija, u okviru Latinske Amerike u tom progresivnom procesu starenja prevazilaze je samo Urugvaj, Argentina i Barbados,
Doktor Enrike Vega, nacionalni direktor pomenutog programa, koji takođe uključuje i socijalnu pomoć, tvrdi da Kuba predstavlja jednu od nacija koja je najbrže ostarila, ali istovremeno se pojavljuje među onima koje u okviru Trećeg sveta najviše čine za taj segment stanovništva.
Trenutno je 778 hiljada osoba uključeno u 178 Vrtiće za deke i bake, gde provode dane u obrazovanju, ručaju i užinaju i imaju zajednički društveni život.
Ova cifra predstavlja 35% onih koji se takođe nazivaju starije osobe.
Među primenjenim novinama pojavljuje se model kućne nege koji danas koristi više od 9 hiljada starijih koji žive sami. Tu akciju potpomažu Ministarstvo zdravlja i rada i socijalnog osiguranja.
Skoro 6 hiljada njih je stalno smeštena u Kuće za deke i bake, a radi i 125 staračkih domova, sa sličnom negom i 38 gerijatrijskih sala u zdravstvenim institucijama na čitavoj nacionalnoj teritoriji.
Još jedno naše dostignuće u cilju poboljšanja kvaliteta života starih su Katedre za starije osobe, koje su za 5 godina od kako je započeo ovaj projekat obučile više od 30 hiljada osoba u vezi porodičnog suživota, lične zdravstvene brige, uspešnog korišćenja slobodnog vremena, socijalne pomoći i osiguranja i ljudskog razvoja. Na sadašnji kurs, po ovim novim metodama kulturnog i naučnog usavršavanja, trenutno je upisano još 13 hiljada starijih, a raspolaže sa nekih 700 filijala u svih 14 pokrajina.
KLUB 120. GODIŠNJAKA
Među više od 11 miliona Kubanaca, ima 2.500 onih koji imaju više od sto godina, a od toga je 70 žena. Većina je adekvatno uhranjena, a osam živi samo, što pokazuje da imaju veliku vitalnost.
Septembra 2003 g. je na ostrvu stvoren «Klub 120. godišnjaka» u koji se upisalo više od 5 hiljada članova sa svih kontinenata, a među njima je raspon od novorođenčadi do stogodišnjih ljudi i žena.
Ostrvo 120. godišnjeg života je moto ove inicijative, a da bi se postigla zadovoljavajuća dugovečnost, kao što je rekao njen predsednik Dr. Euhenio Selman, treba da se od najranijeg doba počne sa usvajanjem zdravih načina života, jer svaki dan koji prođe, čak i u starosti, treba živeti sa najvišim mogućim kvalitetom.
Prihvatanje zdravih životnih navika, iskorenjivanje pušenja i alkoholizma, praktikovanje fizičkih vežbi, upražnjavanje izbalansirane ishrane, posebno bogate povrćem, a osim toga učestvovanje u kulturnim aktivnostima koje daju radost i optimizam, možda može da dovedu do toga da se mnogi takmiče sa Metuzalemom, koji je, prema biblijskim tekstovima, živeo 969 godina.
Kako u modernoj civilizaciji, tako i u drugim iščezlim, postojalo je veliko interesovanje za dugovečnost.
Izvan svake fantazije ili himere, realno produženje ljudskog života je još više podstaklo želju da se ljudski život produži koliko je god moguće.
Računa se da je u Bronzanom dobu prosečno trajanje ljudske egzistencije osciliralo između 18 i 20 godina, a tokom Rimske imperije nije prelazilo 23 godine. Već u srednjem veku je povećano na 35 godina, a u XIX veku na 44.
U deceniji 60. godina, u razvijenim zemljama starost najdugovečnijih je uspela da se približi 70. godinama, a sada se očekivani životni vek u tim državama približava osmoj deceniji.
Taj uspeh se pre svega duguje iskorenjivanju zaraznih bolesti u poodmaklom dobu i poboljšanju dijagnostike i lečenja velikog broja bolesti koje su do pre samo nekoliko decenija bile smrtonosne.
Kuba je treća država na američkom kontinentu koja je za nekih 20 godina podigla životni vek svog stanovništva na skoro 77 godina, a to dostignuće prevazilaze samo visoko razvijene države kao Kanada i SAD.
POVEĆANJE BUDŽETA IDE U KORIST PENZIONERA
Milion i po Kubanaca su penzioneri, 10% stanovništva, a skoro 400 hiljada prima socijalnu pomoć. Za isplatu penzija u 2005 g., su prema Državnom budžetu namenjene 2 milijarde 306 miliona pezosa, 147 više nego što je bilo predviđeno za prošlu godinu i predstavlja povećanje od skoro 7%. Dok je za socijalnu pomoć izdvojeno 645 miliona pezosa, 5,7% više nego u 2004 g. U novembre 2005 g. su penzije povećane na najmanje 164 pezosa, a socijalna pomoć na 122 pezosa.
|
