K E M I J A - Gimnazija Karlovac

nedjelja, 12.07.2009.

KEMIJA

VALENCIJA

- svojstvo atoma nekog elementa da se veže s jednim ili više atoma vodika. Izražava se brojem atoma vodika koji se mogu zamijeniti ili spojiti s jednim atomom dotičnog elementa.
- u IONSKIM SPOJEVIMA – valencija je jednaka broju slobodnih pozitivnih ili negativnih električnih naboja koje nose ioni elemenata
- KOVALENTNI SPOJEVI – valencija je jednaka broju zajedničkih elektronskih parova preko kojih je atom dotičnog elementa vezan s drugim atomima
- Valencije elemenata I – IV skupine odgovaraju broju skupine, a valencije elemenata V – VII odgovaraju broju 8 umanjenom za broj skupine.
- Strukturne formule – valencije se označavaju crticama


- U elektronskim formulama valencija se prikazuje dvostrukim točkama što predstavlja parove elektrona iz vanjske ljuske atoma koja je nosilac valencije elemenata. Umjesto valentnosti danas se navodi njihov oksidacijski broj.


OKSIDACIJSKI BROJ
(OKSIDACIJSKI STUPANJ, OKSIDACIJSKO STANJE)

- broj elektrona koji treba dodati ili oduzeti od nekog atoma u vezanom stanju da bi ga se vratilo u elementarni oblik.
- Mnogi elementi mogu postojati u dva ili više oksidacijska stanja.
- Oksidacijski broj elemenata u elementarnom stanju je nula
- Oksidacijski broj u ionskim spojevima jednak je valenciji, može imati pozitivan ili negativan predznak


- Oksidacijski broj u kovalentnim spojevima dobijemo ako atomski par u vezi pribrojimo atomu veće elektronegativnosti. Zato flor ima oksidacijski broj -1, a kisik oksidacijskog broja -2.
- Atomi metala – pozitivan oksidacijski broj osim u intermetalnim spojevima gdje metal veće elektronegativnosti ima negativan oksidacijski broj.
- Vodik ima oksidacijski broj +1 osim u hidridima metala -1.
- Elektronski par između dva istovrsna atoma u molekuli elementarne tvari ne priklanja se ni jednom atomu. Oksidacijski broj je nula.
- H2, O3, S8
- Kisik ima u svim spojevima oksidacijski broj –II, osim u peroksidima -1
- CaO, Na2O2
- Oksidaciski broj elemenata 1. skupine je I a u atomima elemenata 2. skupine je II.
- NaCl, MgCl2



REDOKS REAKCIJE

Dok su kiselo – bazne reakcije reakcije prijenosa protona, redoks reakcije su reakcije prijenosa elektrona.
Lavoisier je spojeve elemenata s kisikom nazvao oksidima ( grč. oxys – kiseo), a reakciju spajanja s kisikom oksidacijaom.

2C(s) + O2(g) ®2CO(g)
C(s) + O2(g)®CO2(g)

2CO(g) + O2(g)®2CO2(g)

Oduzme li se dio kisika ugljikovom (IV)oksidu nastaje ugljikov (II)oksid.
Proces je redukcija (lat. reducere – dovesti natrag).
Redukcija je obrnut proces od oksidacije. Tvar koja veže kisik se oksidira,
a tvar koja otpušta kisik se reducira.
Željezo se može oksidirati u željezov (III) oksid
4Fe(s)+ 3O2(g) ®2Fe2O3(s)
Željezov (III) oksid može se reducirati vodikom u željezov (II) oksid, a ovaj opet
u željezo
Fe2O3(s) +H2(g)®2FeO(s) + H2O
FeO(s) + H2(g)®Fe(s) +H2O(g)
Vidi se kako je oksidacijski broj ugljika i željeza pi oksidaciji je porastao, a prilikom redukcije opao.

Općenito: Prilikom oksidacije oksidacijski broj atoma se povisuje,
a kod redukcije snizuje.
To se može primijeniti na ostale reakcije kod kojih se mijenja oksidacijski broj atoma, redukcija i oksidacija nisu vezane za reakcije spajanja s kisikom, tj. oduzimanje kisika. To su redoks reakcije.
Za svaku reakciju se može odrediti reducens i oksidans.
Fe(s) + CuSO4(aq)®FeSO4(aq)+ Cu(s)

Fe(s) + Cu 2+ (aq) + SO4 2- (aq)® Fe 2+ (aq) + SO4 2- (aq) + Cu(s)

Oksidacija: Fe (s) ®Fe 2+ (aq) + 2 e-
Redukcija: Cu 2+ (aq) + 2 e- ®Cu (s)

Fe(s) +Cu 2+ (aq) ®Fe 2+ (aq) + Cu (s)

Tvar koja se u reakciji reducira – prima elektrone naziva se oksidans ili oksidacijsko sredstvo. Oksidansi su akceptori elektrona.
Tvar koja se u reakciji oksidira, otpušta elektrone zove se reducens
ili redukcijsko sredstvo. Reducensi su donori elektrona.

Pripremila i objavila:
Anita Grabovac

	srpanj, 2009					>
P	U	S	Č	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Kolovoz 2009 (6)
Srpanj 2009 (2)

Dnevnik.hr
Gol.hr
Zadovoljna.hr
Novaplus.hr
NovaTV.hr
DomaTV.hr
Mojamini.tv