Manuela Sorensen-BOSANSKI PROTESTANT
HAMZA ORLOVIC BOSNJAK
...-Hamza je mogao biti muslimanski Luther,da je imao sultana poput svedskog kralja Gustava Vase,govorio mi je bosanski ratnik u zemunici,trazeci moju pomoc da dodje do ulaza i cistog zraka.
Pitala sam se da li je pametno i koliko je egoisticno od ranjenog covjeka traziti da prica o bosanskoj istoriji,ne bi li moj strah odagnao i zadovoljio novinarsku radoznalost.Tjesila sam se da je to njegova volja,ne sluteci da mu je to i oporuka.
Kasnije sam u historijskim dokumentima nasla podatak da je pet godina nakon Hamzinog pogubljenja(1582.godine)u Bosni izbio ustanak protiv sultanove vlasti.Ustanike je vodio Mehmed,sin Hasanov,iz Gornje Tuzle.Ustanici su se nazivali Hamzalijama i formirali vladu hamzalijskog bratstva.Pobunjenici su osvojili teritoriju Tuzle,Gracanice i doline Sprece i na njoj su uveli svoje zakone o kojima nema pisanih dokumenata ali ih mozemo naslutiti po ucenju Hamze Orlovica Bosnjaka.Ova pobuna u Bosni je ugusena u krvi,ali nisu zatrli sjeme i san Orlovica.
Banjalucki pasa Fidahic je,oko stotinu godina kasnije,podigao narod na oruzje da brani Banja Luku od austrijskog generala Gildsburghusena.Sultan iz Stambola je prepustio Banja Luku na milost i nemilost drugog silnika,ali Bosanci nisu.
Stotinjak godina nakon pase Fidahica,Husein beg iz Gradacca,pored Tuzle,po ocevoj majci u rodu sa Orlovicima,
uz jos jednog iz loze Fidahica,rasplamsao je duh Orlovica i zapalio cijelu Bosnu,a narod ga je prozvao zmajem.
-Orlovic je progovorio bolnim krikom u ime svih onih Bosnjaka koji nisu dali da ih drze u ludjackoj kosulji,u ime novog carstva i nove vjere.Njegov krik je surovo prekinut.Poslije njega,nakon jednog i po vijeka,prvi Bosnjaci su poceli ostavljati trag svog postojanja,istina slaveci sultana na persijskom,arapskom,turskom i ko zna kom tudjem jeziku,a na svoj su jos dugo cekali.Kad su progovorili,nisu vristali vec su saputali.Vrisak im je sa Orlovicem nestao-sjetno i tuzno je govorio Mirsad o jednom od svojih Humljana,zagubljenom u svijetu.
Bio je smrtno ranjen,a ja smrtno uplasena.Prvi put sam vidjela da nema mnogo snage,a ni zivota u njemu.
Kasnije sam procitala pjesmu bosanskog pjesnika Hamze Hume koji je poput svog slavnog imenjaka i daljeg rodjaka Orlovica stajao zacudjen nad sudbinom i sopstvenim imenom.
HAMZA
Nazvase me Hamzom
Kao sto nazvase hiljadama ljudi
Iz pustinja divljih Beduina,
Crnih gradjana vjecno suncanih gradova,
Himalaje,Taurusa,Pinda,
Ljudi sa plantaza,
Hiljadama bakarnih Inda
I onih s pazara visokog Irana
Sto prodaju cilime,
Biser,nakit,zene.
O cudno je to cudno
Da ovdje
U nasoj zemlji kraj Evrope
Hamzom zovu mene!...
|
