VJESNIKOVA GRUPACIJA
Pre rasturanja 1992,Vjesnikova grupacija bila je najvece novinsko-izdavacko i distributersko preduzece
sa stvarnim monopolom u Hrvatskoj.Stampala je 18 listova i magazina,ukljuciv i dva nacionalna dnevnika,VJESNIK i VECERNJI LIST,i drzala oko 80 odsto trzista stampanih medija u Hrvatskoj.
Vlast je delovala postupno.Posto je Vjesnikova grupacija od 1990.bila javno preduzece pod kontrolom Socijalistickog saveza radnog naroda(SSRN),ARD je,da bi se nadgledala privatizacija,mogao da imenuje upravni odbor,odbor je zatim imenovao novog direktora grupacije i nekoliko novih glavnih i odgovornih urednika.U leto 1992.novi direktor uklanja 128 istaknutijih novinara i zamenjuje ih sa 35 podobnijih.Mnogi su otpusteni ili suspendovani do kraja te godine.Samo su tri publikacije prezivele intervenciju ARD:VJESNIK,VECERNJI LIST i magazin ARENA.Sva ostala Vjesnikova izdanja su ugasena.
Stamparija i distribucija nastavile su rad pod novim nazivima-Hrvatska tiskara i Tisak,ali su obe prakticno sacuvale monopol u svojim delatnostima.Obe su pod drzavnom kontrolom i cekaju na privatizaciju.
VJESNIK je,kao prelazno resenje,stavljen u ruke ARD,sto vladi,koja poseduje 65 odsto deonica lista,
daje posrednu uredjivacku kontrolu.Upravni odbor je imenovao novog glavnog i odgovornog urednika VECERNJEG LISTA Branka Tudjena,cije kolumne kipte od besa prema nezavisnim medijima.Odbor je privatizovao list kao deonicarsku kompaniju,pri cemu 86,9 odsto deonica poseduju tela pod drzavnom kontrolom:INA,drzavna naftna kompanija i sam ARD(58 odsto).
Upitan kako to da su VJESNIK i VECERNJI LIST postali drzavna svojina bez ikakvog drzavnog ulaganja,
potpredsednik vlade Vladimir Seks izbegao je odgovor."VJESNIK je dio hrvatske tradicije,neka vrsta simbola Hrvatske.Koliko mi je poznato,drzava ga je nekoliko puta dotirala,pomazuci njegovu stabilizaciju zbog njegovog znacaja.Takodje znam da je namjera da VJESNIK postane list blizak vladi".
Ta bliskost omogucila je listu da ostvari zaradu od stamparije u visini od oko jedan i po milion nemackih maraka.
Pre deset godina tiraz VJESNIKA bio je 91000;danas nezavisni posmatraci procenjuju prodaju na jedva 10000,premda je list tvrdio da je u 1993.godini imao tiraz od 40000 primeraka.Od 1990.u listu se glavni i odgovorni urednici smenjuju vratolomnom brzinom.Ubrzo posle izbora,tadasnjeg urednika Stevu
Maodusa(po nacionalnosti Srbina)uklanja"grupa oko Hida Biscevica".Biscevic potom preuzima duznost da bi kasnije postao ambasador u Turskoj.Njegovog naslednika napada organ HDZ GLASNIK,optuzujuci ga za"jugonostalgiju",sto je kobna optuzba.Treci,Radovan Stipetic,ostaje tek toliko da ocisti vrlo uglednu kulturnu redakciju lista.Zatim dolazi Bozidar Petrac,poslanik HDZ u Saboru i bivsi savetnik predsednika Tudjmana,koga u leto 1993.zamenjuje Kresimir Fijacko.
List se popravio pod Fijackom,verovatno u nastojanju da povrati stare citaoce i neznatno je manje tendenciozan od VECERNJEG LISTA i SLOBODNE DALMACIJE.Pisma citalaca su,na primer,sada manje strogo kontrolisana.No,iz clanaka prevedenih iz strane stampe i dalje se uklanja svaka kritika Hrvatske i,pre svega,predsednika Tudjmana.OKTOBRA 1993.SU MIRU LJUBIC-LORGER,POSLANICU U SABORU I PREDSEDNICU MALE REGIONALNE STRANKE DALMATINSKA AKCIJA U DALMACIJI,IZ NJENOG STANA U SPLITU IZBACILA SESNAESTORICA LJUDI U HRVATSKIM VOJNIM UNIFORMAMA.SPLITSKI DOPISNIK VJESNIKA MILAN MUDRONJA NAPISAO JE SLEDECI IZVESTAJ:"ISELILA SE DRAGOVOLJNO I BEZ FIZICKE PRISILE...VECINA GRADJANA SPLITA SMATRA DA JE TESKO STA ZAMJERITI OVOM ISELJENJU,S POLITICKOG,MORALNOG,PA CAK I HUMANOG STAJALISTA."MADA JE PREMIJEROVA IZJAVA O DOGADJAJU DATA 27.OKTOBRA 1993.RAZOTKRILA LAZNOST IZVESTAJA,VJESNIK NIJE OBJAVIO ISPRAVKU.
VECERNJI LIST je tvrdio da je najprodavaniji jugoslovenski list u prvoj polovini 1990,za dlaku ispred svog srpskog rivala VECERNJIH NOVOSTI.Otada se prodaja prepolovila na oko 170000,ali je to jos najprodavaniji list u Hrvatskoj.ZA UREDNIKOVANJA BRANKA TUDJENA,VECERNJI LIST JE POSTAO DRUGO IME ZA BEZUSLOVNU LOJALNOST HDZ VLASTI.
(Mark Thompson-"PROIZVODNJA RATA")
|
