intermezzo
na Tramuntani, Gorice (648 m).
zapažanje greška u sustavu, o povijesti i umjetnosti, putopisi… ovdje možete pronaći samo pitanja, ne i odgovore
Tri nonice stare
pred kućun su stale
i kritikale.
I Katu, i Pepu, i Jelu,
i Toncu debelu.
Jedna da j' takova,
druga onakova,
jedna bi se rad ženit,
druga se zna lenit,
treća sve zafraja
četrta da ne vaja.
A svet da se j' pokvaril,
i prvo da j' boji bil.
Tri nonice stare
su kritikale
od osme do polna.
A kad je polne zvonilo,
jednoj je doma poć bilo.
Su dve ustale
i nju kritikale.
postoje samo 10 vrsta osoba na svijetu: oni koji razumiju binarni sistem i oni koji ga ne razumiju
Učitelj reče: Naučiti nešto i upotrijebiti to u praksi u pravo vrijeme. Nije li to radost?
Sancte Socrates, ora pro nobis
Dao sam ostavku na svoju funkciju kako ne bih morao progoniti nevine, kojima sam uostalom i sam u najširem smislu pripadao. Smatram da pojedinac, ukoliko ne može postupiti u skladu sa svojim moralnim imperativima i prema zakonskoj obvezi koja mu po položaju pripada, mora napustiti svoju dužnost.
La bellezza del cosmo è data non solo dalla unità nella varietà, ma anche dalla varietà nell'unità.
Ljepota svemira nije samo u jedinstvenosti raznolikosti već i raznolikosti u jedinstvenosti.
La saggezza non sta nel distruggere gli idoli, sta nel non crearne mai
Mudrost se ne nalazi u razbijanju idola već u njihovom ne stvaranju
Svjetionici su korisniji od crkve
Tko radi taj griješi reče pijetao i siđe s patke
La sapienza é figliuola dell'esperienza
Chi scambia la propria libertá per la sicurezza perde la prima e non ottiene la seconda.
Tko zamjeni vlastitu slobodu za sigurnost, gubi prvu a ne postiže drugu.
Sapere aude!
To što tuđu vjeru s nehajnom uvjerenošću odbacujem kao ludost uči me da posumnjam kako isto možda vrijedi i za moju
".....nos non pluris sumus quam bullae"
".. nismo ništa više od mjehurića"
Ljudi se dijele na dvije vrste: religiozne bez inteligencije i inteligentne bez religije
And I have made the most important discovery of my career, the most important discovery of my life: It is only in the mysterious equations of love that any logic or reasons can be found.
Pametan čovjek se neprestano pita koliko toga još ne vidi, koliko toga još ne zna i stalno čita i uči, i što više toga sazna , još više vidi koliko toga tek treba otkriti
"Desine fata deum flecti sperare precando"
(Prestani se nadati da ćeš promijeniti sudbinu bogova molitvom)
"Neka tvojim djelima upravlja dobra volja, kao i osjećaj za zajedničko dobro, primjereni oprez, ali ne i odlučnost; neka u tvojim osjećajima ne bude uobraženog cjepidlačenja. Izbjegavaj brbljivost, izbjegavaj nametljivost. Neko unutar tebe trebao bi voditi biće koje je snažno i zrelo, biće koje je državnik i Rimljanin; voditi onoga koji je zauzeo svoj položaj poput vojnika spremnog napustiti ovaj život i pozdraviti svoj počinak; voditi čovjeka koji se ne mora zaklinjati u svoje zasluge, niti ih drugi moraju priznavati. U tome je tajna radosti, tajna neovisnosti o pomoći izvana, kada tvoj mir ne ovisi o drugima. Mi se sami moramo uspraviti, ne biti uspravljeni"
In principio era il Verbo e il Verbo era presso Dio, e il Verbo era Dio. Questo era in principio presso Dio e compito del monaco fedele sarebbe ripetere ogni giorno con salmodiante umiltà l'unico immodificabile evento di cui si possa asserire l'incontrovertibile verità. Ma videmus nunc per speculum et in aenigmate e la verità, prima che faccia a faccia, si manifesta a tratti (ahi, quanto illeggibili) nell'errore del mondo, così che dobbiamo compitarne i fedeli segnacoli, anche là dove ci appaiono oscuri e quasi intessuti di una volontà del tutto intesa al male.
Giunto al finire della mia vita di peccatore, mentre canuto senesco come il mondo, nell'attesa di perdermi nell'abisso senza fondo della divinità silenziosa e deserta, partecipando della luce inconversevole delle intelligenze angeliche, trattenuto ormai col mio corpo greve e malato in questa cella del caro monastero di Melk, mi accingo a lasciare su questo vello testimonianza degli eventi mirabili e tremendi a cui in gioventù mi accadde di assistere, ripetendo verbatim quanto vidi e udii, senza azzardarmi a trarne un disegno, come a lasciare a coloro che verranno (se l'Anticristo non li precederà) segni di segni, perché su di essi si eserciti la preghiera della decifrazione.
Ne budi previše strog prema samome sebi. Prihvati ono gdje jesi. Prihvati samoga sebe i jednostavno služi. Služi iz dužnosti dok ne budeš u stanju služiti iz ljubavi - bez vezivanja za rezultate. I kada budeš voljan provesti stotinu života ili cijelu vječnost služeći drugima, tada više nećeš trebati vježbati put, jer ćeš postati Put.
Biti pojedinac to znači i susretati pojedinca, to je vrlo teško, svakodnevno voditi računa da je drugi jednako vrijedan kao i ti, svakodnevno znati da drugi ima sve ono što ti imaš – sva prava, sve dužnosti, i da ga tako trebaš susresti. I zato je veliki Rilke rekao da se ljubav prepoznaje ne po tome što drugoga posjeduje nego što ga štiti. Ljubav je zaštita tuđeg postojanja i tu je veličina koja iz nje stalno izbija i čini nas vrijednima. Zato ljudska prava nisu ništa drugo, nego točno u okviru države formulirani ideal koji već tisuće godina čovjek želi ispuniti, a koji vrlo jednostavno glasi: “Ja sam ljudsko biće, neizrecivo vrijedno, i mora se osigurati sve što je potrebno da tu vrijednost na Zemlji ispunim”.
Nije sramota postati bogat, ali sramota je bogat umrijeti
Usne jedino zato i postoje
da sa nekim podeliš
nešto svoje..
Usne su tu,
da se nešto šane
u jedno ustreptalo veče,
i da te prvi poljubac
posle celog života
pomalo peče...
We don't know what to do about Humans. Of all the species we've made contact with, yours is the only one we can't define. You have the arrogance of Andorians, the stubborn pride of Tellarites. One moment you're as driven by your emotions as Klingons, and the next, you confound us by suddenly embracing logic.
Jesen, aj žuto lišće na česti spi
Ma nis žalostan za to nego ča te više ni
Jesen, aj tepli daž u oči mi daždi
Ma ne plačen za to nego ča te više ni
Spi, spi, pretelju moj
Aš jos je škuro, dana ni
Aš još ni vrime zate ni
Samo spi
Funerali su pasali, nisu mrtvi se tornali
Čekaj, leži, samo spi, dojti ćemo anke mi
Veglia
Cima Quattro il 23 dicembre 1915
Un’intera nottata
buttato vicino
a un compagno
massacrato
con la sua bocca
digrignata
volta al plenilunio
con la congestione
delle sue mani
penetrata
nel mio silenzio
ho scritto
lettere piene d’amore
Non sono mai stato
tanto
attaccato alla vita
« La filosofia è scritta in questo grandissimo libro che continuamente ci sta aperto innanzi a gli occhi (io dico l'universo), ma non si può intendere se prima non s'impara a intender la lingua, e conoscer i caratteri, ne' quali è scritto. Egli è scritto in lingua matematica, e i caratteri son triangoli, cerchi, ed altre figure geometriche, senza i quali mezi è impossibile a intenderne umanamente parola; senza questi è un aggirarsi vanamente per un oscuro laberinto. »
Filozofija je napisana u ovoj veličanstvenoj knjizi koja je stalno otvorena iznad očiju (ja kažem svemira), ali ne može se razumjeti ako se prvo ne nauči razumjeti jezik, i poznaju znakovi, a ne što je napisano. Ono je napisao u jeziku matematike, znakovi su trokuti, krugovi i ostali geometrijski likovi, bez nekakvih sredstava nemoguće je razumjeti ljudsku riječ; bez ovoga je uzaludno lutanje kroz tamni labirint.
Cos'è la filosofia? Scusate il mio conservatorismo banale, ma non trovo ancora di meglio che la definizione che ne dà Aristotele nella Metafisica: è la risposta a un atto di meraviglia. (da Che cosa fanno oggi i filosofi?)
Što je to filozofija? Oprostite moj banalni konzervatizam ali ne nalazim bolju definiciju od one koju nam daje Aristotel u Metafizici: to je odgovor prema aktu čuđenja. (u Što rade danas filozofi?)
Indijanski je poglavica pred smrt izjavio da su se u njemu cijelog života borila dva psa. Dobar i loš. Kad su ga pitali da kaže koji je bio jači, odgovorio je: Onaj kojeg sam hranio.
* "Oni vele meni: Ako vidiš roba gdje spava, ne budi ga jer, možda sanja o slobodi. Ja velim njima: Ako vidite roba gdje spava, probudite ga i objasnite mu slobodu."
"Očuvaj me od mudrosti koja ne plače, filozofije koja se ne smije i veličine koja se ne klanja pred djecom."
"Kad povjeriš svoju nevolju susjedu, daruješ mu dio svojega srca. Ako je u njega velika duša, zahvaljuje ti; a ako je malena, omalovažava te."
"Klonim se ljudi koji misle da je drskost hrabrost, a nježnost kukavnost. A klonim se i onih koji misle da je brbljanje mudrost, a šutnja neznanje."
L' esperienza umana e intellettuale del filosofo [Bruno], infatti, testimonia che la conquista del sapere e il diritto alla parola è frutto di una battaglia quotidiana, di un rigoroso impegno, di un forte sacrificio. E proprio per difendere la sua filosofia dell'infinito e il suo amore disinteressato per la conoscenza, il Nolano non ha mai esitato a scontrarsi con potenti avversari nelle corti e nelle aule universitarie di molte città europee, rinunciando, volta per volta, a privilegi e a onori. Fino a concludere la sua esistenza, come la farfalla degli Eroici furori, nella luce di un rogo. Ma tra quelle fiamme, alimentate da una feroce intolleranza, Bruno, da uomo libero, ha scritto una delle pagine più eloquenti della sua filosofia.
Lei [Corrado Augias] ha ricordato Giordano Bruno, un filosofo al quale mi sento vicino, soprattutto per la sua concezione della natura come natura naturans, come optima deitas. Che cosa le devo dire? Se veramente c'è Dio, se veramente c'è la vita eterna, allora Giordano Bruno, che ha dato la vita per amore della verità, che non ha rinnegato i risultati cui era giunto con il suo potente lavoro intellettuale (alcuni dei quali oggi vengono accolti persino da autorevoli rappresentanti della Chiesa istituzionale, come da lei ricordato), se veramente ci sono il regno di Dio e la vita eterna, allora Giordano Bruno ne fa sicuramente parte, quelli che l'hanno ucciso (fra cui papa Clemente VII e il cardinale Bellarmino) non lo so. Anche se Roberto Bellarmino è stato dichiarato santo
" Un giro di pensieri chiari e bui
che non si rompe mai.
Non si può mai finire
d'avere il giro delle cose in noi.
Morire non si può.
E nascere neppure. In verità,
come da sempre nati,
come per sempre vivi, siamo qua. »"
Una mattina mi son svegliato
O bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao
una mattina mi son svegliato
e ho trovato l'invasor.
O partigiano portami via
O bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao
o partigiano portami via
che mi sento di morir.
E se io muoio da partigiano
O bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao
e se io muoio da partigiano
tu mi devi seppellir
Seppellire lassu in montagna
O bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao
Seppellire lassu in montagna
sotto l'ombra di un bel fior
E le genti che passeranno
O bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao
e le genti che passeranno
mi diranno che bel fior
Questo e il fiore del partigiano
O bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao
questo e il fiore del partigiano
morto per la liberta.
Remember, remember the fifth of November
Gunpowder, treason and plot
I see no reason why gunpowder treason
Should ever be forgot
Osnovni problem sa svijetom je u tome što su budale previše samouvjerene, a pametni stalno u dvojbi
Kao što neke religije u svijetu govore da je čovjek koji ne vjeruje u osobnoga Boga izvan sebe samog - ateist, tako mi kažemo da je čovjek koji ne vjeruje u sebe - atesit. Ne vjerovati u divotu vlastite duše ono je što mi zovemo ateizmom
Ljubi bližnjega svoga kao sama sebe zato što si ti svoj bližnji. Ako misliš da je tvoj bližnji drukčiji od tebe, to je zabluda
Tko ne zna crpiti iz izvora dubokog tri tisuće godina, živi od danas do sutra
To je problem krivnje. Shvaćaš? Čovjećanstvo pati i zagorčava si život jer se dvanaest sati dnevno osjeća krivim što jest takvo kakvo jest... . A drugih dvanaest sati zagorčava život drugomu govoreći mu što mora učiniti
Se resto sul lido,
se sciolgo le vele
infido, crudele
mi sento chiamar.
E intanto, confuso
nel dubbio funesto,
non parto, non resto,
ma provo il martìre
che avrei nel partire,
che avrei nel restar.
Eppure a volte non è amaro andare / nel teatro che è in me, di me deserto / ma con me capocomico impresario / spettatore che assonna / Ma intanto è dolce se ricordo di te / vive di colpo sulle assi / polverose del palcoscenico / se il frusciare dei panni mi ridesta / alle voci di allora
This is what happens when an unstoppable force meets an immovable object. You truly are incorruptible, aren't you? You won't kill me out of some misplaced sense of self-righteousness... and I won't kill you because you're just too much fun! I think you and I are destined to do this forever. Desanka MaksimovićNaša Tajna
O tebi neću govoriti ljudima.
Neću im reći da li si mi samo
poznanik bio, ili prijatelj drag;
ni kakav je, ni da li je
u našim snovima i žudima
dana ovih ostao trag.
Neću im reći da li iz osame,
žeđi, umora, ni da li je ikada
ma koje od nas drugo volelo;
niti srce naše
da li nas je radi nas
ili radi drugih
kadgod bolelo.
Neću im reći kakav je sklad
oči naše često spajao
u sazvežđe žedno;
ni da li sam ja ili si ti bio rad
da tako bude -
ili nam je bilo svejedno.
Neću im reći da li je život
ili od smrti strah
spajao naše ruke;
ni da li zvuke
smeha voleli smo više
od šuma suza.
Neću im reći ni jedan slog jedini,
šta je moglo, ni da li je moglo nešto,
da uplete i sjedini
duše naše kroz čitav vek;
ni da li je otrov ili lek
ovo što je došlo
onome što je bilo.
Nikome neću reći kakva se
zbog tebe pesma događa
u meni večito:
da li opija toplo
kao šume naše s proleća;
ili tiha i tužna
ćuti u meni rečito.
O, nikome neću reči
da li se radosna ili boleća
pesma događa u meni.
Ja više volim da prećutane
odemo ona i ja
tamo gde istom svetlošću sja
i zora i noć i dan;
tako gde su podjednako tople
i sreća i bol živa;
tamo gde je od istog večnog tkiva
i čovek i njegov san.
Charles DickensAbout Ebenezer Scrooge
Many laughed to see this alteration in him, but he let them laugh and little heeded them, for he knew that no good thing in this world ever happened, at which some did not have their fill of laughter. His own heart laughed and that was quite enough for him. And it was always said of him that he knew how to keep Christmas well if any man alive possessed the knowledge.poglavica Seattle, 1854
Čovjek nije spleo mrežu života, on je samo struk u njoj. Što god on učinio mreži, čini samome sebi. Sve su stvari povezane. Takav je svijet. Prvo ispuni našu čašu sa slatkim vinom, zatim nas zaspe otrovom. Nemoj vezati svoje srce za ovu kuću prolaznih poslova. Ništa ne ostaje bilo da si kralj bilo seljak. Sudbina određuje svoj put Mislim da sam spavao, jer sam se probudio sa zvijezdama na licu. Do mene su dopirali glasovi iz polja. Sljepoočnice su mi osvježavali mirisi noći, zemlje i soli. Čudesni mir tog usnulog ljeta nadirao je u me kao plima. U tom trenutku, na izmaku noći, oglasiše se sirene. Naviještale su odlazak u svijet koji mi je postao zauvijek ravnodušan. Prvi put nakon dugo vremena pomislih na mamu. Učini mi se da razumijem zašto je potkraj života našla »zaručnika«, zašto se pretvarala da počinje sve iznova. Tamo, tamo također, oko one ubožnice gdje se gase životi, večer je bila kao neko sjetno zatišje. Nadomak smrti, bit će da se mama osjećala oslobođena i spremna da ponovo sve proživi. Nitko, nitko nije imao prava da za njom plače. I osjetih se spreman da ponovo sve proživim. Kao da me ona silna srdžba očistila od zla, oslobodila nade, pred ovom noći krcatom znamenjem i zvijezdama, otvorih se prvi put nježnoj ravnodušnosti svijeta. Osjećajući da je tako sličan meni, da mi je napokon bratski blizak, uvidjeh da sam bio sretan, i da sam još sretan. A da se sve ostvari, da se ne osjećam toliko sam, ostalo mi je samo da poželim da na dan moga smaknuća bude mnogo gledalaca i da me dočekaju povicima mržnje Guarda, i signori e i prìncipi sono l'origine di ogni usura, d'ogni ladrocinio e rapina; essi si appropriano di tutte le creature: dei pesci dell'acqua, degli uccelli dell'aria, degli alberi della terra (Isaia 5, 8). E poi fanno divulgare tra i poveri il comandamento di Dio: "Non rubare". Ma questo non vale per loro. Riducono in miseria tutti gli uomini, pelano e scorticano contadini e artigiani e ogni essere vivente (Michea, 3, 2-4); ma per costoro, alla più piccola mancanza, c'è la forca. Griješio sam mnogo a sad mi je žao Parlar d'arte e' uno dei modi piu' eccitanti di parlare dell'esenza umana Volgi subito lo sguardo dall'altra parte, alla rapidità dell'oblio che tutte le cose avvolge, al baratro del tempo infinito, alla vanità di tutto quel gran rimbombo, alla volubilità e superficialità di tutti coloro che sembrano applaudire... Insomma tieni sempre a mente questo ritiro che hai a tua disposizione in questo tuo proprio campicello Costa meno fatica lo stare a detta, che non il giudicare d'ogni cosa col proprio giudizio Nature which governs the whole will soon change all things which thou seest, and out of their substance will make other things, and again other things from the substance of them, in order that the world may be ever new. Pitanje: Vrednovali ste sad samog sebe kao dramatičara kako biste sebe vrednovali kao čovjeka? Navršena pedeseta koja vam se bliži mogla bi biti povodom malog razmišljanaj o samome sebi Assistiamo a un revisionismo reazionario che apre la strada alla democrazia autoritaria, da noi e nel resto del mondo. Uno di quei cicli storici che dimostrano che anche la libertà ha le sue stagioni.[...] C'è stata una mutazione capitalistica, una rivoluzione tecnologica di effetto obbligato: ricchi sempre più ricchi, poveri sempre più poveri ed emarginati. È questa la ragione di fondo per cui la Resistenza e l'antifascismo democratico appaiono sempre più sgraditi, sempre più fastidiosi al nuovo potere. Padroni arroganti e impazienti non accettano più una legge uguale per tutti, la legge se la fabbricano ad personam con i loro parlamenti di yes-men. Svaki jaki čovjek neminovno postigne ono za čim ga njegov istinski nagon navodi da stremi. Quando ti vedo mi prostro davanti a te e alle tue parole, Per concludere e terminarla con un'indagine che la mancanza di idonei risultati rende quanto mai penosa, dobbiamo dire che, da qualunque parte si esamini la questione, non c'è nulla in comune fra gli asparagi e l'immortalità dell'anima Do mrvice znanja kroz tisuću zvanja Noi vogliamo dunque abolire radicalmente la dominazione e lo sfruttamento dell'uomo sull'uomo, noi vogliamo che gli uomini affratellati da una solidarietà cosciente e voluta cooperino tutti volontariamente al benessere di tutti; noi vogliamo che la società sia costituita allo scopo di fornire a tutti gli esseri umani i mezzi per raggiungere il massimo benessere possibile, il massimo possibile sviluppo morale e materiale; noi vogliamo per tutti pane, libertà, amore, scienza Ogni astro, qualunque astro esiste un numero infinito di volte nel tempo e nello spazio, non in una soltanto delle sue forme, ma così com' è in ognuno dei momenti della sua esistenza, dalla nascita alla morte. E tutti gli esseri sparsi sulla sua superficie, grandi e piccoli, vivi o inanimati, condividono il privilegio di questa perennità. La terra è uno degli astri. Ogni essere umano è dunque eterno, in ognuno dei momenti della sua esistenza. Quello che io ho scritto in questo momento nella mia cella , l' ho scritto e lo scriverò per l' eternità, sullo stesso tavolo, con la stessa penna, vestito degli stessi abiti, in circostanze uguali. Tutte queste terre sprofondano, una dopo l' altra, nelle fiamme che le rinnovano, per rinascere e sprofondare ancora, scorrimento monotono di una clessidra che si gira e si svuota eternamente da sola Il Tempo, nel suo scorrere perpetuo e irresistibile, trascina via con sé tutte le cose create, e le sprofonda negli abissi dell'oscurità, siano esse azioni di nessun conto o, al contrario, azioni grandi e degne di essere celebrate, e pertanto, come dice il grande poeta tragico, "porta alla luce ciò che era nascosto e avvolge nell'oscurità ciò che è manifesto [Sofocle]". Ma il racconto dell'indagine storiografica è un valido argine contro il fluire del tempo, e in certo modo costituisce un ostacolo al suo flusso irresistibile, e afferrando con una salda presa quante più cose galleggiano sulla sua superficie, impedisce che scivolino via e si perdano nell'abisso dell'Oblio. Ho seriamente pensato alla morte, a causa delle mie mediocri facoltà naturali. Le doti straordinarie di mio fratello [...] mi obbligavano a rendermene conto. Non invidiavo i suoi successi esteriori, ma il non poter sperare di entrare in quel regno trascendente dove entrano solamente gli uomini di autentico valore, e dove abita la verità. Preferivo morire piuttosto che vivere senza di essa. Dopo mesi di tenebre interiori, ebbi d'improvviso e per sempre la certezza che qualsiasi essere umano, anche se le sue facoltà naturali sono pressoché nulle, penetra in questo regno della verità riservato al genio, purché desideri la verità e faccia un continuo sforzo d'attenzione per raggiungerla. Non ricordare il giorno trascorsoFirdusi -Šahnama
Albert Camus - Stranac
Thomas Müntzer - Confutazione ben fondata, 1524
Duško Trifunović
što nisam još i više i što nisam još luđe
jer samo grijesi kada ja budem pao
bit će moje djelo a sve drugo tuđe
Griješio sam mnogo vježbao da stradam
letio sam iznad vaše mjere stroge
živo sam grešno i još ću ja se nadam
svojim divnim grijehom usrećiti mnoge
Griješio sam priznajem
nisam bio cvijeće
griješio sam za sve vas koji niste smjeli
I sad dio grijeha mog
nitko od vas neće
a ne bih ga dao ni kad biste htjeliAntun Gustav Šenoa- Ovo zvono
Ovo zvono, što ko titan stenje
pod tuđim nebom, mene sjeća sada
drugog zvona, kad u psalmu kobi
nad mizerijom rođenog mi grada.
Tuguj, srodno zvono! Daruj bolu,
što sad s tobom trpi, crna jedra!
Udari me klatnom usred grudi,
nek pukne srce, neka prsnu njedra!
Tiho... Zvono ćuti... Misli žderu...
O, kako tišti kajanje u veče!
Tama... Sam sam... Samac u tuđini!
Na čelu, ljubo, tvoj me cjelov peče.
Glupost! Slabi živci! Pregni, miso
i digni snagom uma volju bonu,
budi vihor, bura, truba, buna
i orluj s gromovima, slična zvonu!Ranuccio Bianchi Bandinelli
Marco Aurelio - Ta eis heauton ili Samome sebi
Giuseppe Baretti - da La Frusta Letteraria, 1830
Marcus Aurelius - "Meditations" ca. 167 A.D.
Vladimir Milutinović - Neoliberalizam objašnjen deci
Vaclav Havel u intervju Karela Hviždala
Havel: Prvo što bih rekao, postavljen pred taj pomalo đavolski zadatak, i to je sigurno jedino što sam u ovom trenutku kadar reći, jest to da mi se moj život, moj posao, moj položaj i moje djelovanje čine satkanim od sumnjivo velikog broja paradoksa.
Uzmite samo ovo: pletem se u sve moguće - ali ni za što zapravo nisam stručnjak. U tijeku godina sam, k tomu, dospio u poziciju nekakva političkog čimbenika - a pritom nikada nisam bio političar, niti sam to htio biti, niti za to imam ikakvih valjanih predispozicija.
Svako malo filozofiram - a kakav sam ja to filozof? Moja je filozofska naobrazba, unatoč tomu što od mladosti rado čitam filozofske knjige, više nego manjkava i sasvim fragmentarna.
Povremeno pišem o književnosti - a ako posve sigurno nešto nisam, nisam književni kritičar.
Tu i tamo pletem se čak i u glazbu - a pritom moja glazbena nadarenost može biti samo razlogom veselog raspoloženja općinstva. Čak ni u onome što smatram svojim glavnim i izvornim zanimanjem, naime u kazalištu nisam nikakav pozvani stručnjak: kazališnu sam akademiju zvršio na brzu ruku i bez većeg interesa, drame i knjige o kazalištu nerado čitam, u većinu kazališta nemam volje odlaziti, imam samo neke vlastite predodžbe o tomu kakvo bih kazalište rado radio i u duhu tih predodžbi pišem svoje drame.
Uostalom, i kao dramski autor samome sebi sam sumnjiv: umijem pisati na svoj osobit način u granicama svoje usko profilirane poetike - ali kad bih bio postavljen pred zadatak pri obavljanju kojeg bih bio prisiljen od te poetike malčice odstupiti, zacijelo bih neslavno propao....
Čovjek sam vrlo nesiguran, gotovo neurotičan, paničar koji se neprekidno nečega boji i kojega hvata strah kad zazvoni telefon, sam neprekidno u sebe sumnjam i svaki se čas za nešto gotovo mazohistički optužujem i proklinjem - a pri tome se mnogima činim (pa čak do stanovite mjere i s pravom) čovjekom samopouzdanim, sigurnim u svoju stvar, zavidno uravnoteženim, spokojnim i razboritim, upornim i energičnim, upučenim u stvari i kadrim praktički ih organizirati. Racionalni sam sistematičar, zaljubljenik u pravila, sustavnost i red, discipliniran sam i pouzdan, povremeno čak birokratski pedantan - a istodobno sam čovjek preosjetljiv, pomalo čak sentimentalan, čovjek kojega oduvijek privlači sve tajanstveno, magijsko, iracionalno, neobjašnjivo, groteskno i apsurdno, sve što izmiče ustaljenu redu i što ga problematizira. Inače sam osoba vrlo društvena, koja se neprekidno kreće među ljudima, koja stalno nešto problematizira, nekoga s nekim upoznaje i upušta se u zajedničke podhvate, veseljak sam, ponekad i konverzacijski ures društva, sklon sam veselim društvima, svim mogućim radostima i grijesima (društva) - a pritom sam najradije sam i moj je život neprekidno bježanje u samoću i tihu sabranost. ...
Prati me glas čovjeka čvrstog, odvažnog, ako ne i nepopustljivog, koji nije oklijevao kad se trebalo odlučiti za zatvor, pri čemu su mu bile nuđene mnogo privlačnije alternative - ali tu moju reputaciju zaista moram komentirati sa smiješkom: pa ja se zapravo neprekidno nečega bojim i ta moja navodna hrabrost i izdržljivost izviru od straha: iz straha od vlastite savjesti, koja me tako rado progoni zbog stvarnih i umišljenih promašaja!...Jer bilo je dovoljno da negdje u hodniku poznati glas zaurla ono znano mi: "Havel!", pa da me obuzme panika; jednom sam čak, čuvši to urlanje, tako prestrašeno skočio da sam razbio glavu o staklo! Ali uza sve to i unatoč svemu tomu znam da bih, kad bi to bilo nužno, onamo (u zatvor) iznova otišao i iznova bih sve to izdržao!
Kako sve te stvari idu zajedno? Kako je sve to zajednički povezano? Kako je moguće da se sve to uzajamno ne isključuje i ne dokida, nego baš naprotiv - uzajamno uspješno koegzistira, čak surađuje? Što bi sve to imalo značiti? Što bih o svemu tomu trebao misliti? Kako je moguće da taj čudesni splet najkurioznijih suprotnosti uopće može broditi kroz život - pa čak, navodno, uspješno!
Pitanje: U zaključku možda još jedno pitanje: kako s takvom sviješću o samome sebi zamišljate svoju budućnost? Što mislite da Vas još očekuje? Čemu se nadate?
Havel: Mislim da će se paradoksi nastaviti nizati. Baš kao i do sada i nadalje ću za prazan papir sjedati s nevoljkošću, na svaki način nastojati izbjeći pisanje, neprekidno ću se užasavati prvih riječi koje će se na papiru pojaviti i sračunato ću samome sebi ulijevati hrabrost za pisanje, očajavati ću nad tim kako mi ništa ne polazi za rukom, no na kraju ću napisati neku novu dramu: tajanstveni bjesovi u meni, koji su to mučenje izmislili upravo za mene, nikad me po svoj prilici neće pustiti na miru i uvijek ću na kraju postići ono što sam naumio.
Kao i uvijek do sada i od sada ću se nečim neprekidno mučiti, nečega se bojati i užasavati, zbog nečega paničariti, optuživati se i proklinjati i svaki čas očajavati - ali kao uvijek do sada u mene će se uvijek moći pouzdati i uvijek će me biti moguće naći ondje gdje mi je mjesto. Za sve ću i nadalje skupo plaćati, ali sve ću začudo preživjeti i na kraju uznemiravati svugdje gdje se za to ukaže potreba. Ne preostaje mi drugo nego da tu svoju prognozu, a u isti mah i ovaj naš razgovor, okončam pokušajem artikulacije posljednjeg i očito najparodoksalnijeg paradoksa moga života: sumnjičenjem samoga sebe zbog činjenice da me negdje iz dubine cijeli taj paradoksalni život - zapravo silno zabavlja."Giorgio Bocca
Gustavo Zagrebelsky
La democrazia, come la concepiamo e la desideriamo, in breve, è il regime delle possibilità sempre aperte. Non basandosi su certezze definitive, essa è sempre disposta a correggersi perché – salvi i suoi presupposti procedurali (le deliberazioni popolari e parlamentari) e sostanziali (i diritti di libera, responsabile e uguale partecipazione politica), consacrati in norme intangibili della Costituzione, oggi garantiti da Tribunali costituzionali – tutto può sempre essere rimesso in discussione. In vita democratica è una continua ricerca e un continuo confronto su ciò che, per il consenso comune che di tempo in tempo viene a determinarsi modificandosi, può essere ritenuto prossimo al bene sociale. Il dogma – cioè l'affermazione definitiva e quindi indiscutibile di ciò che è vero, buono e giusto – come pure le decisioni di fatto irreversibili, cioè quelle che per loro natura non possono essere ripensate e modificate (come mettere a morte qualcuno), sono incompatibili con la democrazia.Herman Hesse
Dario Džamonja-Ako ti jave da sam pao
Ako ti jave da sam pao na razoranim, sleđenim poljima Flandrije, da me je pokosio šrapnel – ti nemoj da budeš tužna i nemoj plakati pred svijetom, jer vrlo dobro znaš da iz mojih grudi ne mogu da niknu suncokreti niti se moje kapi krvi mogu pretvoriti u makove… To je sve jedna obična literarna konstrukcija, a da ne pričamo o tome što ja nikad nisam ni vidio Flandriju niti je ona vidjela mene. Ako ti kažu da sam se u svojim posljednjim časovima junački držao, da sam neustrašivo gledao smrti u oči, da sam je čak i začikavao, da sam svog sudiju prezrivo pljunuo, a da sam dželatu dao kesu dukata uz riječi: “Dobro obavite svoj posao!”, a da sam, potom, sam izmaknuo stolicu ispod vješala, ti bi morala znati da je to jedna obična izmišljotina, izmišljotina onih koji ne znaju šta je to život a šta smrt znači. Ti me dobro znaš: znaš kako ja često umirem svakog bogovjetnog dana, kako se trzam na svaki šum, kako mi se čelo često orosi znojem (reklo bi se bez razloga), znaš da se bojim proviriti kroz špijunku na vratima bojeći se ne znam ni sam čega, bojeći se nekoga ko će mi s nadmoćnim osmijehom na licu izrecitirati stihove Marine Cvetajeve: PREDAJ SE! JOŠ NIKO NIJE NAŠAO SPASA OD ONOGA KOJI UZIMA BEZ RUKU! Sjećaš se kako sam se bojao kad si trebala da me predstaviš svojim roditeljima, koliko ti je trebalo vremena da me ubijediš da nisam baš toliki kreten koliki izgledam, da se ponekad sa mnom može proći ruku pod ruku kroz prometnu ulicu… Ja pamtim ono veče kad smo otišli kod jedne tvoje prijateljice koja je slavila rođendan, sjećam se svakog vica koji sam ispričao i sjećam se pogleda društva koje je u meni gledalo neku egzotičnu životinju, sjećam se kako su se gurkali laktovima kad smo ulazili, kad sam skidao svoje cipele sa pačijim kljunom (a u modi su bile brukserice), kako sam ispod stola krio onu rupu na ne baš čistim čarapama… Pamtim kako sam to veče, ponesen strahom, popio tri flaše “Fruškogorskog bisera”, litar i po domaće rakije (više je nije bilo) i završio sa “Mandarmetom”, nekim likerom od mandarina… Od svega toga bi se napilo jedno omanje krdo slonova, ali ja sam bio najtrezniji, bojao sam se da tebi ne napravim neko sranje i to me je držalo. Onda smo izašli na Vilsonovo šetalište i ti si se propela na prste i poljubila me, evo, baš ovdje, pored uha, a ja sam morao da sjednem na klupu i da počnem plakati… Prolazila su neka djeca i čuo sam ih kako kažu: “Vidi pedera!!!” Kao i uvijek, ti si me pitala šta mi je najednom, a ja nisam mogao da ti objasnim da to uopšte nije najednom, da je to stalno, da je to neka vrsta mog zaštitnog znaka, nešto po čemu bih sebe poznao među hiljadama meni sličnih, nešto što se i ne trudim da sakrijem, jedan zloćudni tumor s kojim sam se rodio, tumor na mozgu i duši koji se ne da ukloniti nikakvim operativnim putem ni zračenjem, ni činjenicom da te volim i da ti voliš mene… Ako ti jave da večeras hodam po kafanama i olajavam tebe i našu ljubav, da se prodajem za loše vino, da skupljam opuške tuđih simpatija, ljubim ruke nečistih konobarica, ispadam budala u svačijim očima… To ti je živa istina.Palade, Antologia Palatina, IX,400
vedendo la casa astrale della Vergine,
infatti verso il cielo è rivolto ogni tuo atto
Ipazia sacra, bellezza delle parole,
astro incontaminato della sapiente culturaAchille Campanile
Toma Bebić
Enrico Malatesta
Auguste Blanqui -L'Eternité par les astres
Anna Comnena - Proemio all'Alessiade
Simone Weil - Attesa di Dio
Ummar Khayyam
e non perderti in lacrime sul domani che viene:
su passato e futuro non far fondamento
vivi dell'oggi e non perdere al vento la vita