utorak, 14.11.2006.
Meteorska kiša Leonidi
Na današnji dan, 12. novembra 1698. godine, japanski majstor za lunarne kalendare i astronom Tani Jinzan (1663-1717) posmatao je Leonide. Leonidi, ili kako ih je on nazvao Dai Ryuusei ("Veliki meteoriti"), zapravo predstavljaju meteorski pljusak koji prati ciklično pojavljivanje komete 55P/Tempel–Tuttle. Ime im potiče od sazvežđa Lava (Leo), jer nama izgleda kao da mlazevi dolaze baš iz tog smera neba.
Svake godine otprilike 17. novembra Zemlja na svom putu oko Sunca preseca ovu džinovsku reku meteora, koja se sastoji od čvrstih čestica koje se nazivaju meteoroidima i koji zapravo predstavljaju komadiće glave komete i dokaz Sunčevog snažnog erozivnog delovanja. Dimenzije čestica su manje od 0,1 mm, ali njihov broj je dovoljan da prilikom ulaska u atmosferske slojeve Zemlje, kada im brzina dostiže i do 260.000 km/h, usled trenaja emituju svetlost.
Nekih godina ova pojava je toliko spektakularna i snažna, da se ponekad naziva i meteorskom burom. Ipak, uočeno je da je tek svakih 33 godine ova pojava zbilja snažna, što se poklapa sa 33–godišnjom orbitom komete Tempel–Tuttle. Tokom tih godina mogu da se uoče na hiljade mikro–meteorita na sat (npr. godine 1998. 250–300/h, 1999. 3.700/h, 2000. 480/h), tako da ponekad stvarno izgleda kao da je tokom mračnih noći nebo prekriveno "zvezdama–padalicama". Srećom, u to vreme kometa je u odnosu na nas na drugoj strani od Sunca, tako da nema straha od sudara sa njom.
Periodičnu kometu 55P nezavisno jedan od drugog su 19. decembra odn. 6. januara 1865. godine otkrili Nemac Ernst W. L. Tempel (1821–89) i Amer Horace P. Tuttle (1839–1923), otkrivač mnogih kometa i asteroida.
Njegovu kometu 109P/Swift–Tuttle, koja izaziva pojavu još jednog meteorskog pljuska, Perseida, slavni američki naučni časopis "New Scientist" označio je kao skoro sigurnog kandidata za sudar sa Zemljem ili Mesecom, i to tokom ovog milenijuma! Njen period je 133,27 godine, a sledeći perihel se očekuje 12. jula 2126. godine. Znači, imamo još vremena ...
Na navedene prirodne fenomene pljuskova i njegovu pravilnost umnogome utiče položaj Jupitera, što tačno predviđanje početaka i intenziteta ovih nebeskih fontana čini skoro nemogućim.
Ove godine ćemo se "sudariti" sa kometinim repom iz 1932. godine. Naučnici iz NASA su izračunali da će pik ovog događaja za Zapadnu Evropu i zapadnu Afriku biti 19. novembra u 4:45 po Griniču, a očekuje se da će biti oko 100 meteorita na sat. Evo prilike za Radana i ostale naše vrle fotografe nebesa da se iskućaju. Sa nestrpljenjem očekujemo rezultate njihovih bdenja u AM.
Tekst je delimično preuzet sa www.astronomija.co.yu
