Sve i kad bi htjeli,istorije se ne mozemo osloboditi,niti je zaboraviti.Nice veli da se ona,koliko god se od nje udaljavali,vuce za nama poput lanca.Devetog maja navrsava se 60 godina od pobjede nad fasizmom.Centralna proslava odrzace se u Moskvi,gdje ce Vladimir Putin ugostiti sezdesetak drzavnika iz cijelog svijeta.Medju njima ce biti Dzordz Bus,Zak Sirak i njemacki kancelar Gerhard Sreder.Svi ce oni prisustvovati velikoj vojnoj paradi u cast Crvene armije,koje fakticki vise nema,kao sto nema ni Sovjetskog Saveza.Ipak,to ce biti prilika da ekonomski i vojno posrnula Rusija podsjeti Evropu na svoju imperijalnu i ratnu slavu,kao i na zasluge u slamanju Hitlerove Njemacke.
U Drugom svjetskom ratu sudjelovala je 61 drzava sa vise od dvije milijarde stanovnika.Mobilizirano je bilo oko 110 miliona ljudi.Imali su razlicitu boju koze i pripadali su razlicitim kulturama,ali smrt je bila zajednicka-svaki drugi vojnik je poginuo.Kao i svaki rat i taj je bio besmislen.Svejedno,nije bio posljednji.Istorija nije u stanju da ljudski rod icemu nauci.Dokaz za to je i krvava propast bivse Jugoslavije,jedine zemlje u Evropi u kojoj se fasizam povampirio u svom prakticnom izdanju:sa progonima stanovnistva,genocidom i konclogorima.To se desilo u zemlji koja je imala svoj nadnacionalni partizanski pokret i koja se nakon velikog svjetskog rata zasluzeno nasla na strani pobjednika.
U odvratnom ponasanju Evrope,koja je,hipnotizirana trijumfom nad razvalinama kumunizma,mirno posmatrala Milosevicevu krvavu avanturu,vec je sve receno.Ali,ostaju pitanja koja moramo postavljati sami sebi sve dok ne nadjemo tacan i posten odgovor.Zasto je,recimo,u slamanju srpskog fasizma sudjelovalo tako malo Srba?Zasto su Hrvati obrambeni rat vodili pod ustaskim i nacistickim znamenjem i uz grmljavinu ustaskih pjesama?Zasto su,primjerice,partizansko Potkozarje,partizanska Dalmacija ili partizanska Lika danas uporista ideologija porazenih u Drugom svjetskom ratu?Zasto su nasi djedovi i ocevi-bez obzira na to kojem su narodu pripadali-koji su prije 65 godina pod Titovim vodjstvom ustali protiv fasizma,bili bolji od nas,njihovih unuka i sinova?Valjda bi trebalo biti obrnuto.Kako se mogu toliko razlikovati otac i sin,jedan antifasista,partizan sa Neretve i Sutjeske,a drugi fasista,ubica i mucitelj nevinih ljudi,svojih komsija druge vjere i nacije.?
Zasto su macolama porazbijane biste narodnih heroja,eksplozijama raznijeti spomenici antifasisticke borbe,
demolirani i unisteni muzeji revolucije,a crvena zvijezda petokraka prognana zajedno sa partizanskim pjesmama?Zasto su u opsjednutom Sarajevu toboznji borci za Bosnu i Hercegovinu unistili i pobacali u kontejnere panoe izlozene u sjedistima mjesnih zajednica,na kojima se nalazilo vise od pet hiljada fotografija poginulih Sarajlija antifasista?Jedino Slovenci nisu cinili takve gadosti.Oni odose u Evropsku uniju,a ostali marsiraju po balkanskoj kaljuzi pod zastavama svog klera i svog etnonacionalizma.
To sto ce se,uzgred receno,u Moskvi naci Borislav Paravac,a ne i Raif Dizdarevic,nije nikakvo cudo.Paravac,
naravno,nije kriv sto mu je otac bio cetnik.Ironija je u tome sto on u Mosvu ide kao pristalica cetnicke ideologije.
Srbi su valjda zato i glasali za njega.A koliko bi bosnjackih glasova-o srpskim da i ne govorimo-dobio partizan Raif Dizdarevic?Paravac je tek klonirani uzorak udarnicke prerade antifasisticke istorije,koja se privodi kraju.
Antifasizam je kleronacionalistima trn u peti.Ne usudjuju se da ga javno negiraju,jer je on globalna civilizacijska tekovina,a preziru ga.Porazeni ne zaboravljaju svoj poraz i ne mogu obozavati one koji su ih prije 60 godina pobijedili.Jedini nacin da se nesto ucini jeste da se zamuti voda povijesti.U tu svrhu koristi se cinjenica da su jugoslovenski antifasizam organizovali i predvodili komunisti.Dobra prilika da se stvari izvrnu naglavacke,da cetnici i ustase postanu"oslobodilacke vojske",a partizani"banditi i zlocinci",te da se njihov antifasizam proglasi vecim zlom i od samog fasizma.
Istina je da je antifasizam danas tek istorija uspomena.Evropa je u medjuvremenu dozivjela duboke promjene.
Komunisticka imperija vise ne postoji,antifasisticka koalicija se raspala jos na pocetku hladnog rata,a nekadasnji smrtni neprijatelji postali su saveznici u preferiranju demokratije,ljudskih prava i boljeg zivota.Ali,antifasizam je ostao moralna vertikala 20.stoljeca.Balkanski nacionalisti ne misle tako.To je jedan od razloga sto su im vrata Evropske unije zatvorena do daljnjeg.Ako im se u to drustvo uopste ide.
("Oslobodjenje",5.V 2005.)
Post je objavljen 30.11.2008. u 12:27 sati.