Hrvatska numizmatika

Numerička zaštita od falsifikovanja novčanica Srbije i Jugoslavije 1884-1943

Sve srpske novčanice 1884-1943. godine i jugoslovenske, počevši od 100 dinara iz 1919. do 1939. godine, izuzev novčanice od 10 dinara iz 1920. godine, imaju istovetnu NUMERIČKU ZAŠTITU od falsifikovanja.

Sistem numeričke zaštite prikazan je na sledećem primeru:

Neka je data novčanica sledeće slovne i brojčane oznake:


Slovne oznake a, b, c i N, napisane na ovom primeru, ne pripadaju novčanici, nego služe za objašnjenje sistema numeričke zaštite i izvođenje odgovarajućeg algoritma (računska metoda) numeričke zaštite konkretne novčanice.

Brojna vrednost za "b' jeste redni broj datog slova na novčanici u ćiriličkom pismu:


Logički algoritam numeričke zaštite glasi:
N= 25000 (a - 1) + 1000 (b-1) + c
N= 25000 (373 -1) + 1000 (12 - 1) + 787
N = 9311787

Za praktičnu i brzu proveru neke novčanice dovoljno je da se izvrši prva provera, koja se lako pamti: uporede se poslednje tri cifre u broju novčanice sa ciframa iz ugla novčanice, koje nemaju uz sebe slovnu oznaku. Ako se cifre ne slažu - novčanica je lažna, a ako se slažu - novčanica je verovatno, ali ne i sigurno, originalna.

Kada potpuna provera, preko numeričke zaštite, pokaže saglasnost svih cifara - novčanica je opet samo verovatno, ali ne i sigurno, originalna. Ovo stoga što u nekim slučajevima falsifikator prepiše sve slovne i brojčane oznake sa neke originalne novčanice. To znači da za dokazivanje originalnosti neke novčanice mora biti izvršena provera svih,-ili barem većine, elemenata zaštite od falsifikovanja, kao što su: papir, vodoznaci, zaštitna nit, vrsta slova i brojeva itd.

Autor: Milorad Đurišić
Izvor: dinar br. 4, Beograd, 1997.

Ključne riječi: papirni novac, Srbija, Jugoslavija, zaštita
Keywords: paper money, Serbia, Yugoslavia, protection
English title: Numerical Protection of Banknotes of Serbia and Yugoslavia 1884-1943