Ekologija je znanost koja se razvila kao grana biologije - znanosti o živom svetu oko nas. Ekologija je nznanost koja proučava ne samo razne žive organizme, već i okolinu u kojoj žive - mjesto u prirodi koje nastanjuju i druge prirodne čimbenike koji ih okružuju. Na primer, ekolozi ne proučavaju samo ribe, već i vodu, izloženost sunčevoj svetlosti, obilnost hrane i sve druge faktore koji mogu utjecati na ribe u određenom mjestu koje nastanjuju (tzv. staništu) tokom njihovog života.
Što su to ekosistemi?
Ekosistemi predstavljaju određena područja koja ekolozi proučavaju. Ekosistem može biti veoma mali (kao na primer, obična bara) i veoma veliki (kao na primer, cijeli Atlantski okean). Pod ekosistemom se podrazumijeva svaki živi organizam i svaka neživa materija u toj ovlasti, pa tako uključuje više manjih živih zajednica koje utječu jedna na drugu. U jednoj bari ekolozi mogu proučavati zemljište na njenom dnu, temperaturu, dubinu, sunčevu svetlost, atmosferski pritisak, uobičajene vremenske prilike, vjetar i sl.To su neživi elementi ekosistema. Ekolozi proučavaju i sve žive organizme koji ga nastanjuju, njihove zajednice i međusobne odnose, tako da je proučavanje ekosistema vrlo složen zadatak. Također, ekosistemi međusobno utječu jedni na druge - bara na obližnju rijeku, rijeka na obližnji grad, grad dalje na regiju, regija na državu i tako dalje.
U prirodi ništa nije nepokretno. Ekosistemi su kao veliki živi organizmi koji se stalno kreću i menjaju - ne samo životinje, već i biljke i nežive materije, kao što su energija, hranljive tvari i sl. Sve u prirodi neprestano ili teče ili se pretvara u nešto drugo kroz ekosistem - bakterije u zemljištu stvaraju i prerađuju azot, biljke azot koriste za svoj rast i razvoj, dajući tako životinjama hranu, sunce neprestano zagrijava ekosistem, on isparava, itd. Ekosistem je neprestano u pokretu i promjeni, čak i kad se to ne može videti. Energija neprestano protječe kroz ekosistem, a materija kruži.
Što je to biosfera?
Biosfera predstavlja skup svih živih ekosistema na Zemlji. Već smo napomenuli da ekosistemi međusobno utječu jedni na druge - to se posebno odnosi na žive ekosisteme, odnosno biosferu, gde je u suvremeno doba najvažniji čimbenik čovjek. Čovjek svojim djelovanjem posljednjih stoljeća opasno ugrožava opstanak ostalih živih ekosistema, pa neki izumiru ili su na samoj granici potpunog nestanka s lica Zemlje. Na primjer, kada se u termoelektranama koristi ugljen kako bi se proizvodila struja, otpadne materije, otrovni plinovi i dim dižu se visoko u zrak i kruže oko čitave planete! Na taj način, čovjek utječe i na udaljene ekosisteme s kojima nije u direktnoj vezi, zapravo, utječe na cjelokupnu biosferu. Isto se dešava i kada ljudi koriste pesticide, otrovne boje i raspršivače i druge hemikalije - sve to odlazi u zemljište, koje rijeke ispiru i tako odnose otrovne materije do mora i okeana. One utječu na nenormalan razvoj određenih bakterija zbog kojih mnoge ribe ugibaju, a tada veće ribe nemaju dovoljno hrane, pa i one umiru. Na taj način, posljedice su po Zemlju i čovječanstvo snažne i opasne. Zemlja kao planet jedan je veliki organizam gde se sve međusobno prožima i utječe jedno na drugo, pa i mnogi udaljeni djelovi Zemlje trpe posljedice zagađivanja nekog određenog predjela.
(iz male škole ekologije. A ima još, ako nekoga posebno zanima.)
